Сәлеметсіз бе! – Здравствуйте!
Запомните слова приветствия и ответьте на вопросы
Амансыз ба! – Здравствуйте!
Халыңыз қалай? – Как Ваши дела?
Хал қалай? – Как дела?
Халым жаман емес
(жақсы, ептеп, жаман емес, тамаша, т.б.)
Мал-жан аман ба? – Цел ли скот?
Балашаға аман ба? – Все ли живы здоровы?
Балалар аман ба? – Дети живы-здоровы?
Үй-іші аман ба? – Как здоровье родных?
Туыстар аман ба? – Как здоровье родных?
Аты-жөніңіз кім? – Как Вас зовут? Атыңыз кім? Есіміңіз кім? – Как Вас зовут? Атың кім? Есімің кім? – Как тебя зовут? Менің атым (есімім) Әлия – Меня зовут Алия. Халым жаман емес. – Дела идут неплохо.
Балашағам аман сау(үй-іші тегіс аман).
– Дети живы-здоровы.
Сәлеметсіз бе!
Сізде парацетомол (….) бар ма? – у Вас есть парацетомол (…)?
Иә, бар, бағасы қымбат емес – да есть, не дорогие
Бағасы қандай – какая цена?
Қанша тұрады? — сколько стоит?
Бетперделер бар ма? — у вас есть маски?
Қай дәріханада бар екен? – в какой аптеке есть?
Когда будут маски? (…) – бетперделер қашан болады?
Ертең әкелу керек — завтра должны привезти
Қай уақытта келуге болады? – в какое время подойти?
Ертең таңертең келіңіз – приходите завтра утром
Жүрек (…) ауруынан дәрі бар ма? – есть лекарства от боли в сердце?
Қандай дәрі пайдалы — какие лекарства полезны?
Оны қалай ішуге болады? – как можно пить?
Дәрі – лекарство
Рецептік дәрі — лекарство рецептурное
Жақпамай — мазь
Бетперде — маска
Дәріхана — аптека
Аурухана — больница
Қабылдау орны — приемный покой
Таңертеңнен – с утра
Түстен кейін – после обеда
Рецепт – рецепт
Көз дәрігері — окулист
Тіс дәрігері, стоматолог —стоматолог
Дәрігерге қашан жазылу басталады? — когда начнется запись к врачу?
Дәрігер нешеден қабылдайды – врач со скольки принимает?
Жұмыс кестесі — график работы
Жұмыс уақыты — время работы
Клиникалық тексеру – клиническое обследование
Регистратура – тіркеу орны
Емхананы тексеру – обследовать поликлинику
Қан талдауы; қан талдауы – анализ крови
Дәрігердің қабылдауына жазылу – записаться на прием к врачу
Ота жасау – сделать/делать операцию
Іштен жасалатын ота — операция в брюшной полости
Жүрекке жасалатын ота — операция на сердце
Пластикалық ота — пластическая операция
Қол жуу – мыть руки
Қолды сабынмен жиі жуу керек – надо часто мыть руки с мылом
Беті-қолын жуу – мыть лицо и руки
Зарарсыздандыру — дезинфекция
Үй-жайларды зарарсыздандыру — дезинфекция помещений
Средство для дезинфекции — зарарсыздандыру үшiн құрал-жабдық
Аурухананың тәртібі — больничный режим
Дұрыс тамақтану тәртібі — правильный режим питания
Күн тәртібі — режим дня
Демалыс (демалу) тәртібі — режим отдыха
Ас ішу тәртібі, ( тамақ ішу тәртібі ) — режим питания
Тәртіпті сақтау қажет – необходимо соблюдать режим
Дәрі егу; дәрі жіберу – делать укол
Медбике — медсестра
Ауруға дәрі егуді ұйғару — назначить больному уколы
Уқалап сылау — делать массаж
Уқалап емдеу; сылап емдеу — лечение массажем
Басты уқалау; басты сылау; басты сылап емдеу — массаж головы
Қолды уқалау — массаж рук
Сауықтыру уқалауы- оздоровительный массаж
Мен аздап сырқаттаумын (мен сырқаттаныңқырап отырмын) — мне не здоровится
Жеңіл тұмау — легкий насморк
Суық тигізіп алу ( тұмаурату )- схватить насморк
Созылмалы тұмау — хронический насморк
салқын тию ( суық өту, суық тию, тұмау) — простуда
Суық тиюден емделу — лечиться от простуды
Ауруға суық тию себеп болған — причина болезни простуда
Суық тию (тұмаурату) — схватить простуду
Маған суық тиді ғой деймін – кажется я простудился
Тұмау вирусы — вирус гриппа
Тұмаудан таза аймақ — свободная зона от гриппа
Инфекция (инфекция, жұқпа)- – індет
Тұмауратқан хал – гриппозное состояние
Аурудан жазылу ( жазыла бастау) – выздоравливать
Сіз аурудан жазылдыңыз ба? – вы выздоравливаете?
Ауру (науқас, сырқат) – больной
Ауырған жер ( жанға бататын жері) — больное место
Ауру жүрек — больное сердце
Ауру адам( науқас адам, сырқат адам) — больной человек
Жүйкесі ауру — больные нервы
Ауыру(ауыра бастау, ауруға шалдығу) – возникновение(начало) болезни
Ауыра бастаған кез (ауруға шалдыққан кез) — момент заболевания
Ішек ауруы — заболевание кишечника
Қан ауруы — заболевание крови
Кәсіптік сырқат — профессиональное заболевание
Ауыр сырқат (қатты ауру) — тяжелое заболевание
Алдын алу(алдын ала емдеу) – профилактика
Жарақаттың алдын-алу — профилактика травматизма
Созылмалы аурулар – хронические болезни
Мазасын алу(мазалау, тыныштық бермеу, тынышын алу) –волноваться, беспокоиться
Қақсату, (қан қақсату, мазасын кетіру) – раздражать (болеть)
Жара мазаны кетіріп тұр — беспокоит рана
Жүрек қағу (жүрек соғу, жүректің дүкілдеуі (дүрсілдеуі, қатты соғуы) – сердцебиение
Қайталанатын доза — повторная доза
Қайталап жұқтыру — повторное заражение
Қайта келген науқас — повторный больной
Дәрігерге емделуші – пациент лечащийся у врача
Дәрігерлік аралап тексеру – обход врача
Сәлеметсіз, отырыңыз
Аты-жөніңіз, тегіңіз кім?
Сізді не мазалап тұр?
Бұрын қандай аурулармен ауырдыңыз – какими болезнями раньше болели?
Созылмалы ауруларыңыз бар ма?
Асқазаным(қолым, жүрегім) мазамды алып отыр
Менің жүрегімнің ақауы бар, үнемі сезіліп тұрады –у меня порок сердца, постоянные сердцебиения
Дәрілерді уақытында ішесіз бе?
Иә, уақытында ішуге тырысамын.
Екі рет қабылдайтын дәрі қалды, тағы керек еді. (у меня осталось на 2 приема лекарства).
Мен Сізге қазір мына жаңа дәрілерді жазып беремін. Күніне 1 мезгіл(рет) тамақтану алдында (тамақтан кейін) ішу керек.
Тез жазылып кетіңіз, (тез жазылыңыз) аман болыңыз.
Мына сөздерге назар аударыңыз!
Ауырмаймын – не болею
Ауырамын – болею
Ауырып тұрмын – я болею
Дене – тело
Бас — голова
Шаш – І. Волосы, 2. разбросай
Ерін – губы
Бүйрек – почки
Бауыр – 1.печень, 2.братишка (для женщ.)
Жүрек – сердце
Кеуде – грудь
Қол – рука
Аяқ – нога
Тырнақ– ногти
Мүше – часть
Сау болу – быть здоровым
Ми – мозги
Тіс – зубы
Ауыз – лицо
Тіл – язык
Бет, жүз – лицо
Мойын – шея
Тамақ – горло
Арқа – спина
Іш – живот
Аударып көріңіз:
Басым ауырып тұр; басым ауырды; Сенің қай жерің ауырып тұр?
Ты вчера болел? У меня болит горло; нет у меня болят зубы; Я здоров (а).
Денсаулығыңыз (денсаулығың) мықты болсын,
Амандық пен береке тілеймін
Бас аман болсын,
Он екі мүшеңіз(мүшең) сау болсын.
Балашаға, әке-шеше, туыстар аман болсын.
Амандық сұрағанда былай дейміз …
Отбасың аман ба?
Үй-ішің аман сау ма?
Балашаға аман ба?
МЕДИЦИНА САЛАСЫНАҒЫ ТІЛДІК МОДЕЛЬДЕР!
Мынаған назар аударыңыз!
Сәлеметсіз бе! – Здравствуйте!
Запомните слова приветствия и ответьте на вопросы
Амансыз ба! – Здравствуйте!
Халыңыз қалай? – Как Ваши дела?
Хал қалай? – Как дела?
Халым жаман емес
(жақсы, ептеп, жаман емес, тамаша, т.б.)
Мал-жан аман ба? – Цел ли скот?
Балашаға аман ба? – Все ли живы здоровы?
Балалар аман ба? – Дети живы-здоровы?
Үй-іші аман ба? – Как здоровье родных?
Туыстар аман ба? – Как здоровье родных?
Аты-жөніңіз кім? – Как Вас зовут? Атыңыз кім? Есіміңіз кім? – Как Вас зовут? Атың кім? Есімің кім? – Как тебя зовут? Менің атым (есімім) Әлия – Меня зовут Алия. Халым жаман емес. – Дела идут неплохо.
Балашағам аман сау(үй-іші тегіс аман).
– Дети живы-здоровы.
ДӘРІХАНАДА
І.
Сәлеметсіз бе!
Сізде парацетомол (….) бар ма? – у Вас есть парацетомол (…)?
Иә, бар, бағасы қымбат емес – да есть, не дорогие
Бағасы қандай – какая цена?
Қанша тұрады? — сколько стоит?
Бетперделер бар ма? — у вас есть маски?
Қай дәріханада бар екен? – в какой аптеке есть?
Когда будут маски? (…) – бетперделер қашан болады?
Ертең әкелу керек — завтра должны привезти
Қай уақытта келуге болады? – в какое время подойти?
Ертең таңертең келіңіз – приходите завтра утром
Жүрек (…) ауруынан дәрі бар ма? – есть лекарства от боли в сердце?
Қандай дәрі пайдалы — какие лекарства полезны?
Оны қалай ішуге болады? – как можно пить?
ТІРЕК СӨЗДЕР
Дәрі – лекарство
Рецептік дәрі — лекарство рецептурное
Жақпамай — мазь
Бетперде — маска
Дәріхана — аптека
Аурухана — больница
Қабылдау орны — приемный покой
Таңертеңнен – с утра
Түстен кейін – после обеда
ЕМХАНАДА, АУРУХАНАДА
ІІ.
Рецепт – рецепт
Көз дәрігері — окулист
Тіс дәрігері, стоматолог —стоматолог
Дәрігерге қашан жазылу басталады? — когда начнется запись к врачу?
Дәрігер нешеден қабылдайды – врач со скольки принимает?
Жұмыс кестесі — график работы
Жұмыс уақыты — время работы
Клиникалық тексеру – клиническое обследование
Регистратура – тіркеу орны
Емхананы тексеру – обследовать поликлинику
Қан талдауы; қан талдауы – анализ крови
Дәрігердің қабылдауына жазылу – записаться на прием к врачу
Ота жасау – сделать/делать операцию
Іштен жасалатын ота — операция в брюшной полости
Жүрекке жасалатын ота — операция на сердце
Пластикалық ота — пластическая операция
Қол жуу – мыть руки
Қолды сабынмен жиі жуу керек – надо часто мыть руки с мылом
Беті-қолын жуу – мыть лицо и руки
Зарарсыздандыру — дезинфекция
Үй-жайларды зарарсыздандыру — дезинфекция помещений
Средство для дезинфекции — зарарсыздандыру үшiн құрал-жабдық
Аурухананың тәртібі — больничный режим
Дұрыс тамақтану тәртібі — правильный режим питания
Күн тәртібі — режим дня
Демалыс (демалу) тәртібі — режим отдыха
Ас ішу тәртібі, ( тамақ ішу тәртібі ) — режим питания
Тәртіпті сақтау қажет – необходимо соблюдать режим
Дәрі егу; дәрі жіберу – делать укол
Медбике — медсестра
Ауруға дәрі егуді ұйғару — назначить больному уколы
Уқалап сылау — делать массаж
Уқалап емдеу; сылап емдеу — лечение массажем
Басты уқалау; басты сылау; басты сылап емдеу — массаж головы
Қолды уқалау — массаж рук
Сауықтыру уқалауы- оздоровительный массаж
Мен аздап сырқаттаумын (мен сырқаттаныңқырап отырмын) — мне не здоровится
Жеңіл тұмау — легкий насморк
Суық тигізіп алу ( тұмаурату )- схватить насморк
Созылмалы тұмау — хронический насморк
салқын тию ( суық өту, суық тию, тұмау) — простуда
Суық тиюден емделу — лечиться от простуды
Ауруға суық тию себеп болған — причина болезни простуда
Суық тию (тұмаурату) — схватить простуду
Маған суық тиді ғой деймін – кажется я простудился
Тұмау вирусы — вирус гриппа
Тұмаудан таза аймақ — свободная зона от гриппа
Инфекция (инфекция, жұқпа)- – індет
Тұмауратқан хал – гриппозное состояние
Аурудан жазылу ( жазыла бастау) – выздоравливать
Сіз аурудан жазылдыңыз ба? – вы выздоравливаете?
Ауру (науқас, сырқат) – больной
Ауырған жер ( жанға бататын жері) — больное место
Ауру жүрек — больное сердце
Ауру адам( науқас адам, сырқат адам) — больной человек
Жүйкесі ауру — больные нервы
Ауыру(ауыра бастау, ауруға шалдығу) – возникновение(начало) болезни
Ауыра бастаған кез (ауруға шалдыққан кез) — момент заболевания
Ішек ауруы — заболевание кишечника
Қан ауруы — заболевание крови
Кәсіптік сырқат — профессиональное заболевание
Ауыр сырқат (қатты ауру) — тяжелое заболевание
Алдын алу(алдын ала емдеу) – профилактика
Жарақаттың алдын-алу — профилактика травматизма
Созылмалы аурулар – хронические болезни
Мазасын алу(мазалау, тыныштық бермеу, тынышын алу) –волноваться, беспокоиться
Қақсату, (қан қақсату, мазасын кетіру) – раздражать (болеть)
Жара мазаны кетіріп тұр — беспокоит рана
Жүрек қағу (жүрек соғу, жүректің дүкілдеуі (дүрсілдеуі, қатты соғуы) – сердцебиение
Қайталанатын доза — повторная доза
Қайталап жұқтыру — повторное заражение
Қайта келген науқас — повторный больной
Дәрігерге емделуші – пациент лечащийся у врача
Дәрігерлік аралап тексеру – обход врача
ДӘРІГЕРДІҢ ҚАБЫЛДАУЫНДА…
ІІІ.
Сәлеметсіз, отырыңыз
Аты-жөніңіз, тегіңіз кім?
Сізді не мазалап тұр?
Бұрын қандай аурулармен ауырдыңыз – какими болезнями раньше болели?
Созылмалы ауруларыңыз бар ма?
Асқазаным(қолым, жүрегім) мазамды алып отыр
Менің жүрегімнің ақауы бар, үнемі сезіліп тұрады –у меня порок сердца, постоянные сердцебиения
Дәрілерді уақытында ішесіз бе?
Иә, уақытында ішуге тырысамын.
Екі рет қабылдайтын дәрі қалды, тағы керек еді. (у меня осталось на 2 приема лекарства).
Мен Сізге қазір мына жаңа дәрілерді жазып беремін. Күніне 1 мезгіл(рет) тамақтану алдында (тамақтан кейін) ішу керек.
Тез жазылып кетіңіз, (тез жазылыңыз) аман болыңыз.
Мына сөздерге назар аударыңыз!
Ауырмаймын – не болею
Ауырамын – болею
Ауырып тұрмын – я болею
Дене – тело
Бас — голова
Шаш – І. Волосы, 2. разбросай
Ерін – губы
Бүйрек – почки
Бауыр – 1.печень, 2.братишка (для женщ.)
Жүрек – сердце
Кеуде – грудь
Қол – рука
Аяқ – нога
Тырнақ– ногти
Мүше – часть
Сау болу – быть здоровым
Ми – мозги
Тіс – зубы
Ауыз – лицо
Тіл – язык
Бет, жүз – лицо
Мойын – шея
Тамақ – горло
Арқа – спина
Іш – живот
Аударып көріңіз:
Басым ауырып тұр; басым ауырды; Сенің қай жерің ауырып тұр?
Ты вчера болел? У меня болит горло; нет у меня болят зубы; Я здоров (а).
ТІЛЕГЕНДЕ БЫЛАЙ ДЕЙДІ …
ТІЛЕКТЕР
Денсаулығыңыз (денсаулығың) мықты болсын,
Амандық пен береке тілеймін
Бас аман болсын,
Он екі мүшеңіз(мүшең) сау болсын.
Балашаға, әке-шеше, туыстар аман болсын.
Амандық сұрағанда былай дейміз …
Отбасың аман ба?
Үй-ішің аман сау ма?
Балашаға аман ба?
Көз (нос, глаза, руки, голова, рот)
Бас (рот, нос, живот, зубы, голова)
Қол (рука, нога, голова, рот, сердце)
Ауыз (нос, уши, рот, зубы, спина)
Мұрын (живот, губы, нос, рот, голова)
Өмір (счастье, доброта, жизнь, смерть)
Жақсы көру (страдать, уважать, любить, скучать)
Сағыну (уставать, уважать, скучать, любить)
Сыйлау (бороться, дарить, уважать, любить)
ІҮ.
Как можно записаться на прием к врачу? – дәрігердің қабылдауына қалай жазылуға болады?
Дәрігер қашан қабылдайды? – когда принимает врач?
Қай жерде доктордың — дәрігердің (терапевтің, невропатологтың) қабылдауын төлей аламын? — где я могу оплатить прием доктора? (терапевта? невропатолога?)
Касса қай жерде? — где находится касса?
Анализдерге жолдама жазып бересіз бе? – выпишите направление на анализы?
Қандай анализдер тапсыру керек? — какие анализы нужно сдать?
Менің басым ауырады, ұйқым қашады,(ішім,буындарым ауырады) — у меня головные боли, бессонница, (боли в животе, суставы болят).
Қандай таблеткалар қабылдау керек? — какие таблетки нужно принимать (пить)?
Оларды қабылдау (ішу) ұзақтығы қандай? — как долго их принимать?
Мына таблеткаларды күніне неше рет қабылдау (ішу) керек? — сколько раз в день пить эти таблетки?
УДЗ-ға (УЗИ-ға) жолдама жазып бересіз бе ?Направление на узи выпишите?
Маған дәрілерге рецепт керек — мне нужен рецепт на лекарства.
МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕР
Денсаулық зор байлық — Денсаулық – зор байлық. Здоровье – клад бесценный.
Жарлының байлығы – дененің саулығы. Богатство бедняка – его здоровье.
Ауру атанды да шөктірер. Болезнь и верблюда – с ног валит.
Ауру кірді — әлек кірді. Болезнь пришла – беда в дом вошла.
Ауру батпандап кіріп, мысқалдап шығады. Болезнь входит батманами*, а выходит мискалями.
Ауру кісі күлкі сүймес, Ауыр жүкті жылқы сүймес. Больной не выносит смеха, конь – тяжелую ношу.
Қотыр қолдан жұғады, Таз тақиядан жұғады. Болячки передаются через руки, парша – через тюбетейку.
Денсаулық сақтаудың, ұзақ жасаудың бір шарты – көңілді күлкі, бақытты тұрмыс және жемісті еңбек. Белгілі ақын Өтебай Тұрманжанов былай деген:
Күлсең – көңіл ашылады гүл болып, Күлсең – көңіл шашылады нұр болып, Күлсең – көңіл көкіректі күй кернеп, ағылады, төгіледі жыр болып.
© Кинжикова Ш.Д., 2020
Мына тілдік модельдер бойынша әңгімелесіп көрейік!
Егер Сіз киім дүкенінде болсаңыз …
— Добрый день – қайырлы күн
— Здравствуйте – сәлеметсіз бе
— Вам помочь? — көмектесейін бе (Сізге көмегім қажет пе)? Что бы вы хотели? Что Вам понравилось? – Сізге не ұнады? (ұнатқаныңыз бар ма?) – Сізге не керек еді? (не қалайсыз)?
Вы можете мне помочь? –Сіз маған көмектесе аласыз ба? (Сіз маған көмек бере аласыз ба?)
— Да, спасибо, я хочу подобрать себе платье на вечер – Иә, рахмет маған кешкіге (кешкі тойға) көйлек керек еді (көйлек қысқа емес және жеңі ұзын болуы керек)
— Какое вы хотели бы платье? – қандай көйлек керек еді?
— Вечернее, в пол, с открытым декольте, желательно голубого или синего цвета – көгілдір немесе көк түсті еденге жететіндей (дейін), кең ойылған, жағасыз көйлек керек.
— Как вам этот вариант? — Сізге мына көйлек қалай? Еще могу предложить вот это! – тағы мынаны көрсетейін! (Сізге сосын мынаны ұсынайын)
— Спасибо, я померю оба – рахмет, екеуін де киіп көрейін
— Вам это очень к лицу, другое платье немного полнит, я бы посоветовала первое – міне, мына көйлек Сізге жарасады, ал басқасы Сізді біраз толық көрсетеді, (мына көйлек Сізге жарасып тұр, басқасы Сізді толық етіп көрсететін секілді), (мынау Сізге жарасып тұр, басқа көйлек Сізді сәл толық қып көрсетеді, мен біріншісін алуға кеңес берер едім).
— Спасибо, мне тоже первое по душе – рахмет, маған да бұл көйлек ұнайды (рақмет, маған да бұл көйлек ұнап қалды)
— Сколько стоит платье? – көйлектің бағасы қандай? (көйлектің бағасы қанша?; көйлек қанша тұрады?)
— 18 000 тенге – он сегіз мың теңге тұрады (бағасы он сегіз мың теңге)
— Вы могли бы сделать скидку? – жеңілдік көрсетесіз бе? (жеңілдікпен бересіз бе; жеңілдік жасай аласыз ба?)
— Да, конечно, 1 000 тенге – иә, әрине он мыңға түсірейін (иә, әрине, он мың теңге; әрине, алсаңыз он мыңға берейін)
— Хорошо, я возьму его – жақсы, мен осыны алайын
— Хорошего Вам вечера, приходите еще, буду рада – кеш жақсы өтсін, тағы келіңіз (кешіңіз жақсы өтсін, тағы да келіңіз, куанышты боламын).
— до свидание – сау болыңыз
— до встречи — кездескенше
ТІРЕК СӨЗДЕР
Размер – өлшем
глубокое декольте → кең ойылған
платье декольте → жағасыз көйлек
рукава – жең
сдача мелочью → ұсақ ақшамен қайтарым жасау
сдача с покупки → сатып алу қайтарымы
сдача с теңге → бір теңгеден қайтарым жасау
сдачи нет → қайтарым жоқ
у вас будет сдача с тысячи тенге? → сізде мың теңгеге қайтарым бола ма?
Качество товара — тауар сапасы
Не качественный – сапасыз, (сапалы емес, сапасы жоқ)
Возврат товара — тауарды қайтару
Товар нельзя (можно) возращать – тауарды қайтаруға болмайды (болады)
Товар возврату не подлежит – тауар қайтаруға жатпайды
Товар возвращается – тауар қайтарылады
ІІ.
Здравствуйте, это у вас новое поступление? – Сәлеметсіз бе, Сізде жаңа түскен тауар (киім) бар ма? (жаңадан түскен киім бар ма)? (Сізде жаңа түсім болды ма)
У вас есть визитка? — визиткаңыз бар ма?
У вас есть белая рубашка 42 размера? –Сізде ақ түсті жейде бар ма?, маған 42 (қырық екінші) өлшем керек (Сізде 42- қырық екінші өлшемдегі ақ жейде бар ма?)
Сколько стоит? – қанша тұрады (бағасы қандай)?
У вас есть скидки? – Сізде жеңілдік бар ма?
Сколько стоит со скидкой? – жеңілдікпен қанша тұрады? (жеңілдікпен бағасы қандай болады?)
Когда будет новое поступление? – жаңа түсім қашан болады? (жаңа тауар қашан түседі?, жаңадан тауар қашан келеді?)
В каких цветах представлен этот свитер? – бұл свитердің қандай түстері бар?
Можно померить? – киіп көруге бола ма? (өлшеп көруге бола ма?)
Есть на размер больше/меньше? – бір өлшемге үлкендеу/кішіректеу бар ма? (бір өлшемге үлкені, кішісі бар ма?; үлкен/кіші өлшемі бар ма?)
Во сколько вы закрываетесь? – Сіздер қашан жабыласыздар (қашан жабасыз/жабыласыз)?
У вас можно оплатить картой/наличными? – картамен төлеуге бола ма? (қолма қол ақшамен төлеуге бола ма?)
__________
Я могу вам чем-нибудь помочь? – көмегім керек пе? (көмектесейін бе)?
Какой цвет/размер вас интересует? – Сізге қандай түс (өлшем) керек?
У нас действуют скидки на этот товар –бұл тауарға жеңілдік бар ма?
Вы будете покупать эту футболку/свитер/брюки? – Сіз бұл футболканы (свитерді, шалбарды) сатып аласыз ба?
Спасибо большое за покупку, носите с удовольствием – бізден сатып алғаныңыз үшін рахмет, құтты болсын (игілігіңізге киіңіз)
ТІРЕК СӨЗДЕР
в продажу поступили новые книги → сатуға жаңа киім (кітаптар) түсті
поступить в продажу → сатуға түсу
примерить — киіп көру; өлшеп көру.
ІІІ
Вы можете мне помочь? – көмектесе аласыз ба (көмектесіңізші)
Мне нужно платье – маған көйлек керек еді (маған көйлек керек)
Не короткое и с длинными рукавами – көйлек қысқа болмауы керек және ұзын жеңді болуы керек (көйлек қысқа емес, ұзын жеңді болу керек)
короткие рукава → қысқа жең
платье с длинными рукавами → ұзын жеңді көйлек
рукава платья → көйлектің жеңі
Где мне можно найти варианты и подобрать, померить? — Басқа нұсқасын қайдан табуға болады? (басқасын қайда табуға болады?) Қай жерде киіп көруге болады?
Какие цвета таких платьев у вас имеются? – бұл көйлектің қандай түстері бар? (Сізде мына көйлектердің қандай түстері бар?)
А у вас имеются перчатки? – перчатки (саусақты биялайлар) бар ма?
Цвета только эти? – осы түстер ғана ма? (түстері мыналар ғана ма?)
А есть другие цвета? – ал басқа түстері бар ма?
Мне нужны черные или темно коричневые – маған қара немесе қою қоңыр түсті керек
Где примерочная? — киім өлшейтін орын (киім өлшейтін бөлме) қайда? (қай жерде)?
Ваше зеркало очень маленькое – сіздің айнаңыз өте кішкентай екен (айналарыңыз тым кішкене екен, үлкендеуі бар ма?) Есть побольше? – үлкенірегі бар ма? (үлкен айна бар ма)?
Сейчас скидки есть? – қазір жеңілдіктер бар ма?
Могу я расплатиться картой? – картамен төлем жасай аламын ба? (картамен төлеуге бола ма?, картамен төлей аламын ба?)
А доставка до дома покупок у вас есть? – Сіздерде үйге дейін жеткізу бар ма?
Киім дүкенінде …
Есіңізде болсын:
при покупке новой вещи говорят — жаңа киім сатып алғанда былай дейді:…
өзіңіз киіп, өзіңіз тоздырыңыз (өзің киіп, өзің тоздыр); (игілігіңізге киіңіз)
құтты болсын.
Базарда …
— Добрый день – қайырлы күн!
— Добрый день – қайырлы күн!
— у вас свежие овощи, фрукты? –Сізде жаңа піскен көкөніс, жеміс бар ма? Когда был завоз? – қашан әкелінді? (қашан әкелді; қашан әкелінген)
— Да, конечно, завоз был вчера – иә, кеше ғана әкелді (әкелінген)
— Тогда взвесьте мне, пожалуйста, 5 килограмм картошки, 1 вилок капусты, 3 морковки, 4 свеклы, 1 килограмм яблок, виноград веточку, пучок петрушки и укропа – Онда маған 5(бес) келі картоп, 5 (бес) бас қырыққабат (қырыққабаттың 5 (бес) шоғын); (1 қырыққабат), 3 сәбіз, 4 қызылша, жүзімнен бір үзім (бір үзім жүзім), бір байлам (буда) ақжелкен мен аскөк өлшеңізші (өлшеп беріңізші)
— Петрушки нет – ақжелек (ақжелкен) жоқ
— Тогда положите кинзу веточку – онда күнзе салып беріңізші (салыңызшы)
— Что нибудь еще? – тағы не керек? (тағы не аласыз)?
— Да, немного сухофруктов, грамм 300, сколько все вышло? — тағы 300 (үш жүз) грамм кептірілген жеміс, ал енді бағасы қанша болып шықты? (барлығы қанша болды)
— 4 582 тенге – төрт мың бес жүз сексен екі теңге
— Возьмите — алыңыз
— У вас будет 82 тенге? — сізде сексен екі теңге бар ма? Тогда я вам сдачу 400 тенге – онда мен Сізге төрт жүз теңге қайтарып беремін
— Да, конечно – иә, әрине бар
— Приходите еще, у нас завоз каждый второй день – тағы келіңіз, бізде екі күнде бір жеміс-жидек, көкөніс әкеледі
— Благодарю, обязательно буду у вас отовариваться – рахмет, мен енді Сізде сатып алатын боламын (рахмет, мен енді Сізден сатып аламын)
— До свиданье — сау болыңыз
— До встречи — кездескенше
ТІРЕК СӨЗДЕР
Свежие овощи — жаңа піскен көкөністер
засахаренные фрукты → қантталған жемістер
свежие фрукты → жаңа піскен жемістер
сушеные фрукты → кептірілген жемістер
фрукты, содержащие много каротина → каротині көп жемістер
фрукты еще не доспели → жемістер әлі пісіп жеткен жоқ
фрукты и ягоды → жеміс-жидек
салат с петрушкой → ақжелкен қосылған салат
пучок луку → бір байлам пияз
взвесить груз → жүкті өлшеу
взвесить мешок → қапты өлшеу
кинза — күнзе
сухофрукты — кептірілген жеміс
свежий — балғын; жаңа; жас
свежая продукция → балғын өнім
свежая рыба → жаңа ауланған балық;
свежее молоко → жаңа сауылған сүт
свежее яблоко → жаңа піскен алма
свежие грибы → балауса саңырауқұлақтар
свежие кабачки → балауса кәділер
свежие помидоры → жаңа піскен қызанақтар
свежие посевы → жаңа егін
свежие яблоки → балғын алмалар, жаңа піскен алма
свежий курт → жаңа жасалған құрт
свежий мед → жаңа түскен бал; омартадан жаңа әкелген бал
свежий плод → жасаң жеміс
свежий сорт пива → сыраның жаңа сорты
2) (несоленый, неквашеный) жаңа; жаңа піскен;
свежая капуста → жаңа піскен қырыққабат
свежее мясо → жас мал еті, жаңа сойылған мал еті
свежие огурцы → жаңа піскен қияр
свежие фрукты → жаңа піскен жемістер
свежий хлеб → жаңа піскен нан
помидоры перезрели → қызанақтар өте пісіп кетті
Азық-түлік дүкенінде
Здравствуйте! — сәлеметсіз бе!
Мне нужно масло – маған май керек
Какое масло у вас есть? – қандай май бар? (сізде қандай май бар?)
Откуда это масло/сметана/творог? – бұл май/қаймақ/сүзбе қайдан әкелінді (әкелінген)? (май/қаймақ/сүзбе қай жердікі? )
Масло/сметана/творог свежий? –қаймақ/сүзбе жаңа жасалған (дайындалған) ба?
Сколько стоит 1 кг? – 1/бір кг (килосы) қанша тұрады? 1 кг (килоның) бағасы қандай?
Взвесьте мне пол килограмма, пожалуйста – жарты кило(килі) өлшеңізші (өлшеп беріңізші)
Сколько стоят помидоры? Они откуда? – қызанақ бағасы қандай? (қызанақ қанша тұрады)? (олар қайдан әкелінді/әкелінген?)
Взвесьте мне 6 штук, пожалуйста – маған алтауын өлшеп беріңізші
_________
Я могу вам помочь? – көмегім қажет пе? (Сізге көмегім қажет пе?)
По какой цене вам взвесить огурцы? – Сізге бағасы қандай қияр керек? (бағасы қандай қиярды өлшеп берейін?/өлшейін?)
Сколько огурцов вам взвесить? – қанша қияр керек? (Сізге қанша қияр өлшейін?)
Вам нужен пакет? — Сізге пакет керек пе?
У меня нет сдачи, у вас есть купюра поменьше? — басқа ақшаңыз жоқ па, қайтарып беретін ақшам болмай тұр (жоқ); (менде қайтаратын ақша болмай тұр)
Вам какой нужен хлеб? – Сізге қандай нан керек?
Этот хлеб свежий, его привезли сегодня утром – бүгін әкелінген жаңа піскен нан
Спасибо за покупку — бізден алғаныңыз үшін рахмет (бізден сатып алғаныңыз үшін рахмет).
— Мне нужна рыба – маған балық керек
— Какая? — қандай
— Слабосоленая семга или кета – аз тұздалған ақсерке немесе кета бар ма?
— Есть. Вот тут посмотрите – Бар. Міне, мына жерде қараңыз (міне, мына жерді көріңіз)
— Свежий завоз? – жаңа әкелінген бе?
— Да, только утром нарезали – иә, таңертең ғана тұрадық
— хорошо, я возьму пол килограмма – жарайды, мен жарты килі алайын
Спасибо — рахмет
2.
Тілдік модельдер. Отбасы ішіндегі тілдік модельдер
Ата-анасымен сөйлесу кезіндегі …
Тапсырмалар ретінде: Оқыңыз, аударыңыз, жаттап алыңыз. Сізге бұл пайдалы болады.
Таңғы диалог:
І. просмотр
|
ІІ. Балабақшаға, мектепке, жұмысқа жиналған кезде: қажеттісін жаттап алыңыз.
Балам (қызым), тез киін, қалып қойма (қалып қоямыз, кешігеміз, кешігесің)
Бүгін күн салқын жылы киін. Бүгін күн жылы жеңіл киім ки.
Аспан бұлтты, мүмкін жаңбыр болады. Қолшатыр алуды ұмытпа (қолшатырыңды ал)
Ештеңе ұмытқан жоқсың ба? Бәрін алдың ба?
Жолда мұқият бол. Абайлап жүр (көшеде абай бол)
|
Балалармен төбелеспе, апайды (мұғалімді) тыңда. Шулама. Тәртіп сақта
Сен нешеде келесің?
Мен кешігіп келемін (мен уақытында келемін), (мен ерте келемін)
Сабақтан соң тура үйге кел, бос жүрме. Үй тапсырмасын орында, қар тазала.
Балам, келген соң тамағыңды іш (тамақ іш), сосын жұмысқа кіріс. Балам, үйді жина. (ыдыс-аяқты жу),
(еденді сыпыр).
Что будете кушать на ужин? — кешкі асқа не жейсіңдер? (кешкі асқа не дайындайын, қандай кешкі ас пісірейін)
Вы не голодны? – аш емессіңдер ме? (қарындарың ашқан жоқ па?)
Покушайте, потом отдохните, а после этого принимайтесь за уроки – тамақ ішіп
|
демалыңдар, сосын сабақтарыңа кірісіңдер (тамақ ішіп демалыңдар, сосын сабақ
жасаңдар)
Завтра выходной, надо посмотреть, что идет в кинотеатрах и выбрать фильм, на который пойдем – ертең демалыс, кинотеатрларда қандай фильм бар екен қарап шығайық (ертеңгі демалыс күні кинотеатрларда қандай фильм бар екен қарап барайық)
Еще нужно сделать уборку, купить продукты и постирать школьную форму – үйді тазалап (жинап), азық түлік сатып алу
және мектеп киімін жуу керек (үй жинап, азық-түлік сатып алу және мектеп киімін жуу керек)
Приготовьте вещи на понедельник – дүйсенбіге қажеттісін дайындаңдар (дүйсенбіге заттарды дайындаңдар,
дүйсенбіге (жаңа аптаға) дайындалыңдар) Скажите, какие блюда мне готовить на следующей неделе и я составлю список продуктов, что нужно закупить в магазине
|
дайындайын, сатып алатын азық-түлік тізімін жасауым керек (келесі аптада не пісіремін, айтыңдар, (себебі) мен азық-
түлік тізімін дайындауым керек (азық-түлік сатып алуым керек)
|
Егер Сіз жол сапарда болсаңыз …
Поезда (купеде, көлікте)…
|
***
|
Иә, туыс көп болған жақсы ғой.
***
Мына сөздерге назар аударыңыз:
Бір кәделеріңе жарап қалар …
|
Тақырып п |
Маңызды сөздер росмо |
Маңызды емес, тбіррақ тақырыпты толықтыратын сөздер |
|
Отбасы |
Ата-баба, ұрпақ, ата-ана, әке-шеше, ата, әже, апа, бала, қыз, ұл, немере, шөбере, туыстар, туысқандар, аға, іні, бауыр, қарындас, сіңлі, әпке, әйел, күйеу, жұбай, келін, күйеу бала, жиен, жеңге, отбасы, … |
Ағайындар, тек, балдыз,қайын сіңлі,қайын аға, қайын апа,қайын бике,қайын ата, қайын ене, шөпшек, нағашы жұрт, құда, құдағи, құдашалар, бажа, абысын, бөле, … |
Ауа райына қатысты сөздер …
|
Зат есім |
Сын есім |
Үстеу |
Етістік |
|
Ауа райы, күн, аспан, бұлт, жел, қар, жауын, жаңбыр, мұз, бұршақ, дауыл, тұман, шаң, жауын- шашын, аяз, ауа, уақыт… |
Жақсы, жиі, сирек, жылы, салқын, суық, әлі, ашық, шуақты күн, жылы, суық, салқын, желді, тұманды, пбұлртты,ос жаңбырлы, құ-былмалы, аязды, ыстық, шаңды, қатты, қалың, таулы, биік, аласа, алыс, жақын, ерте, кеш, таңғы, кешкі, түнгі, ұзақ, қысқа… |
Таңертең, кешке, күндіз, түнде, мүмкін, бүгін, ертең, өткенде, келешекте, жазда, мқыстао, т көктемде, күзде, жылда, аптада, тәулік бойы, күнде, күн сайын, айдың ортасы, жылдың басы, аптаның соңы… |
Болды, болады, болған жоқ, жауды, жауған жоқ, жауады, құйып тұр, әкеледі, суытады, ржылынады, қаптайды, бұрқайды… |
АДАМ ТАҚЫРЫБЫ БОЙЫНША …
|
Зат есім |
Сын есім |
Үстеу |
Етістік |
|
Адам, сәби, кәрілік, намыс, жас, балалық, ұрпақ, туыс, ұл, қыз, мінез, азамат, достық, ұят, өмір, өлім, бақыт, дене, тырнақ, шаш, ми, тіс, пауызр, тіл, бет, мойын, тамақ, арқа, іш, көз, бас, қол, жүрек, кеуде, аяқ, мүше, құрдас, замандас, |
Адал, ақылды, білімді, ойшыл, тәртіпті, сенімді, сыпайы, мейірімді, сабырлы, ересек, жас, кәрі, осм |
Туғаннан, бұрыннан …
отр |
Болды, тұрды, өмір сүрді, бітірді, аяқтады, тұрады, тұрып жатыр … |
ҮЙ-ПӘТЕР ТАҚЫРЫБЫ …
|
Зат есім |
Сын есім |
Үстеу |
Етістік |
|
Үй, пәтер, бөлме, киіз үй, қазыналық үй, жер үй, жарық, жұмсақ, жайлы, ескі, төбе, қабырға, еден, есік, терезе, кілем, зат, түс, төсек орын, сурет, шамп, р қонақ, көрші, сөре, сағат, жиһаз, ыдыс аяқ, сабын, пышақ, қасық, ұйықтайтын бөлме, жуынатын бөлме, шатыр, босаға, шаңырақ, |
Кең, туғаннан, бұрыннан, аласа, биік, көп қабатты,
ос |
Алыста, жанында, үстінде, қасында, аулада,…
мот |
Тұру, туу, туылған, тұрып жатыр, тұрамын, тұрасың, тұрады, тұрасыз, тұрамыз р… |
|
просмотр
Үй ішінде (сөйлеу моделдері)
|
Сұрақтар |
Жауаптар |
Қосымша сөздер |
Еске ртул ер |
|
Үйде кім бар? (үйде біреу бар ма?) |
Мен үйдемін |
Іс-сапарда |
|
|
Ты дома – сен үйдесің бе? |
Иә, мен үйдемін |
|
|
|
Ты когда пришел? – қашан келдің? п |
Я пришел рано — Мен ерте келдім росм |
Поздно – кеш, не давно – жуырда, боағанта, р утром – таңертең, күндіз |
|
|
Ты когда придешь? – қашан келесің? |
Приду поздно — Мен кеш келемін |
|
|
|
Как дела? (учеба, работа, занятия, уроки) — Қалың (оқу, жұмыс, сабақ) қалай? |
Все хорошо — Бәрі жақсы |
Как прежде – бұрынғыдай, По плану – жоспар бойынша, ойдағыдай |
|
|
День прошел |
Да, все |
Ойдағыдай, |
|
|
хорошо — Күн жақсы өтті ме? |
удачно — Иә, сәтті болды |
жақсы |
|
|
Ты сделал уроки – сабақ жасадың ба? |
Сделал – жасадым, еще не сделал – әлі жасаған жоқпын Сделаю – жасаймын |
Сейчас — қазір Еще — әлі |
|
|
Ты свободен – қолың бос па (уақытың бар ма)? |
Я свободен – қолым бос |
уақытым бар, уақытым жоқ, бос емеспін |
|
|
Помогипмнер– маған көмектесші |
оЛадсно м– жарайды |
отр |
|
|
Что надо сделать – не істеу керек? |
Помой посуду – ыдысты жу |
Помыть пол — еденді жуу, Убрать в доме – үйді жинау керек |
|
|
Купи хлеб (продукты) – нан, азық-түлік сатып алшы |
|
|
|
|
Вымой руки — қолыңды жу |
|
|
|
|
Садись к столу |
|
|
|
|
– дастарханға кел, (тамаққа, асқа кел) |
|
|
|
|
Продолжи самостоятельно. .. |
|
|
|
Жұмыста
|
Какое расписание на сегодня? – бүгінгі кесте қандай?
Сегодня тема урока …. – бүгінгі сабақ тақырыбы …
Кто готов отвечать? – кім жауап беруге дайын? (кім жауап береді)
Запишите домашнее задание и/или темы на самостоятельное обучение – үй
тапсырмасын (жеке оқу тақырыбын/өзі оқитын тақырыпты) жазып алыңдар)
Кто отсутствует сегодня? – бүгін кім жоқ (бүгін сабақта кім жоқ)
По какой причине отсутствовал(а) вчера? – кеше не себептен болған жоқсың? (қай себептен сабақты босаттың, кеше неге болған жоқсың)
Почему не подготовили материал к сегодняшнему уроку? – Бүгінгі сабаққа неге материал дайындаған
жоқсыңдар(жоқсың)? Неге бүгінгі сабақ материалын дайындаған жоқсыңдар (жоқсыз/жоқсың)
|
Запишите список литературы и термины по данной теме – әдебиет тізімін және осы тақырып терминдерін жазып алыңдар
(әдебиет тізімін және тақырып бойынша терминдер жазып алыңдар)
Кто ваш куратор? – кураторларың кім?
Какие иностранные языки знаете и/или изучаете? – қай шет тілін білесіз /үйреніп жатырсың/сың
Дүкенде:
|
Сәлеметсіз бе! Нан (…) бар ма? Бағасы қандай? (неше теңге тұрады?) Бір нан, екі айран (…) беріңізші Қаймақ қай жердікі? (қай жерден)? (қай жердің майы, сүті …)? Баянауылдың қымызы ма? Қашпанрәкоелесді? Жарайды онда ертең келемін. Бұл үй сүті ме? Сиыр еті бар ма? (өзіңіз жалғастырыңыз — продолжите самостоятельно…. ) |
Май — масло |
|
Пияз – лук |
|
|
Қант — сахар |
|
|
Сүт — молоко |
|
|
Кәмпит — конфеты |
|
|
Айран — кефир |
|
|
Ет — мясо |
|
|
Шай – чай (произносим ммяогче)тр |
|
|
Шырын – сок |
|
|
Қаймақ – сметана |
|
|
|
Жидек — ягоды |
Көлікте, автобус, трамвайда… Кешіріңіз, билеттің бағасы қандай? Бағасы өзгерген жоқ па?
Автобус №3 мектепке (базарға, орталық кітапханаға …) бара ма?
|
Мектепке (…)қай автобус, трамвай барады? Қай аялдамада түсемін?
Неше аялдама қалды?
Сіз, қазір түсесіз бе? Қай аялдамада түсесіз?
Қазір түсесіз бе? Мен қазір түсемін
Театрға (…) дейін неше аялдама қалды? Қай аялдамада түсемін?
Кешіріңіз, мына автобус(трамвай) қай жаққа барады екен?
Мына автобуспен театрға жете аламын ба? (жетемін бе)?
Театрға дейін қай автобус барады? Рахмет, жолыңыз болсын.
Егер басқа қалаға (ауылға…) барсаңыз …
|
Кездесуде |
При встрече |
|
Қайырлы таң прос |
Доброе утро мотр |
|
Қайырлы күн |
Добрый день |
|
Қайырлы кеш |
Добрый вечер |
|
Сәлем |
привет |
|
Сәлеметсің (сіз) бе |
здравствуй (те) |
|
Қашан келдің? |
когда приехал? |
|
Қайда орналастың? |
где устроился? |
|
Қайда тоқтадың? |
где остановился? |
|
Осында көп боласың ба? |
надолго приехал |
|
Неше күн боласың? |
сколько дней пробудешь? |
Қонақ үй туралы сұрау – спросить о гостинице
|
Кешіріңіз, жақын жерде қонақ үй бар ма? |
Извините, поблизости есть гостиница? |
|
Қонақ үйге қалай жетуге болады? |
Как дойти до гостиницы? |
|
Қонақ үйге дейін алыс па? |
До гостиницы далеко? |
Қонақ үйде
|
Кешірпіңіз,рбосоорсын бар ма? |
мИзвоиниттер, есть свободные места? |
|
Бір тәулік үшін бағасы қандай?… |
За сутки какая цена? … |
|
Люкс, жартылай люкс бағасы қандай? |
Какая цена за люкс, полулюкс номера? |
|
Бөлмеде телефон, wi-fi бар ма? |
в комнате есть телефон, wi-fi? |
|
Тамақ ішетін жер, (кафе, асхана) жақын ба? (алыс па) |
где поблизости можно перекусить (кафе, столовая (далеко)? |
Кафеде
|
Сізде салқын сусын (шырын) бар ма? |
У вас есть холодные напитки (соки) |
|
Бағасы қандай? |
Какая цена? |
|
Неше теңге тұрады? |
Сколько тенге стоит? |
|
Ал, ыстық тамақтан (астан) не бар? |
А что у вас на горячее? |
|
Қандай салаттар бар ма? про |
Какие есть салаты? смотр |
|
Мәзірмен таныстым, енді тапсырыс алыңызшы |
С меню теперь примите заказ |
|
Біріншіге кеспе, екіншіге ұлттық тағамнан, ал десертке не бар? |
На первое кеспе, на второе из национальных блюд, а что у вас на десерт? |
|
Рахмет |
спасибо |
|
Өте дәмді, маған ұнады. Есеп әкеліңізші, рахмет |
очень вкусно, мне понравилось. Спасибо, принесите счет |
Көл (өзен) жағасында
|
Кешіріңіз мына жер (осында, мұнда, осы жерде) бос па? |
Извините, здесь свободно? |
|
Құм ыстық екен |
песок оказывается горячий |
|
Құм ысып кетіпті, керемет |
отлично, песок нагрелся |
|
Катамаран, қайықтар қай жақта екен? |
Вы незнаете где катамараны, лодки? |
|
Көрсетіп жіберіңізші (көрсептіңірзші)ос |
покажите мпоожалтуйрста |
|
Бір сағат үшін бағасы қандай? |
Какая цена за один час? |
|
Экскурсия жиі бола ма? |
Экскурсия часто бывает? |
|
Ертең қайда барамыз |
завтра куда пойдем? |
|
«Кемпір тасқа» барамыз ба? |
Мы пойдем на «Кемпір тас?» |
ІІІ. Сіздің мәліметіңізге – к Вашему сведению: Есіңізде болсын!
В казахском языке нет предлогов, их заменяют окончания. К примеру:
|
Значение русских предлогов в, на — да/де; та/те та/те – после: глухих согласных и звонких б, в, г, д: да/де – после: гласных, сонорных и звонких согласных |
Вопросы: қайда – где?, қашан — когда?
прос |
Обознача ют: Место, местораспо ложение, период (временное мсоотноошетн ие) |
Үйде (дома), отбасында, демалыста, Жазда (летом) р |
|
Значение русских предлого предлогов в, на — қа/ке; ға/ге қа/ке – после: глухих согласных и звонких б, в, г, д: ға/ге – после: гласных, сонорных и звонких согласных |
Вопрос ы: қайда – куда?, қашан — когда? |
Обозна- чают: Движе- ние, направ- ление, цель |
Үйге (дома), қалаға, демалыс қа, сүтке |
|
Значенипе р русских предлогов из, от, с — тан/тен; нан/нен; дан/ден. тан/тен – после: глухих согласных и звонких б, в, г, д: нан/нен – после: сонорных м, н, ң, дан/ден – после: гласных, звонких и л, согласных |
оВсопрмос ы: қайдан – куда?, қашан- нан – с каких пор (с какого време- ни) ? неден? – из чего? |
оОтбозрна— чают: сравнение, исходный пункт действия и движения, начало действия, материал из которого сделан |
Үйден (из дома), қаладан (из города, қаңтарда н (с января), сүттен (из молока) |
ІҮ.
Тілектер: Айтып үйреніңіз…
Мақал-мәтелдетіп тілек айтыңыз, сонда тілегіңіз мәнді де сәнді болады!
Әркімнің өзі шығар биігі бар – у каждого человека есть своя высота.
Құрметті … !
|
Сізді (сені) туған күніңмен (мерекемен) құттықтаймын.
Әркімнің өзі шығар биігі бар, дегендей денсаулық тілеймін. Бақытты болыңыз!
Дорогой(ая) … !
У каждого человека есть своя высота и я желаю Вам (тебе) достичь ее. Будьте счастливы!
Адам бір-біріне қонақ – в жизни человек человеку гость.
Қадірлі досым … !
Адам бір-біріне қонақ, дейді қазақ мақалы. Сондықтан достығымыз жарасқан, ниетіміз дұрыс болсын! Өмірдің әр сәттерінен ұрынбай өтіп, бақытқа бөленейік!
|
В жизни человек человеку гость, гласит казахская пословица. И я желаю крепкой дружбы и чистоты помыслов. Всем достичь счастья и пройти все испытания не уронив достоинства!
Төле би: «Ұлың өссе ұрпағың болар! Қызың өссе туыстарың болар» — Сын вырастет потомки будут, дочь вырастет родственники будут».
Құрметті !
|
Великий мудрец Төле би сказал: «Сын вырастет – потомки будут, дочь вырастет – родственники будут» потому желаю всем нам достойных потомков. Пусть радуют нас своими достижениями, чтобы мы наслаждались полнотой жизни ведь общая радость сближает и укрепляет основы
родства. Пусть дастархан будет всегда накрыт для тоя!
Алыс жол атты сынайды, — Дальняя дорога испытание коню,
Ауыр жол ерді сынайды тяжкий путь испытание джигиту.
Аса құрметті… !
|
Бүгін біз ардықты аға…, (асыл әке, жан туыс, адал дос (атын атау) құрметтеп
отырмыз. Мерей тойыңыз құтты болсын! Сізді ел еңбекқор тұлға ретінде біледі, көп жылдар бойы адал еңбегіңізбен сый- құрметке бөленіп отырсыз. Алыс жол атты сынайды, ауыр жол ерді сынайды, демекші, өмірдің талай сынағынан өтіп, абыройлы жан ретінде танымалсыз. Жастарымызға үлгі ретінде ақыл- кеңесіңізші болып отырсыз. Ізіңізді басып талай маман өсті, Сізге ….аға (аты) денсаулық, бақ-береке тілеймін.
Жол жолға жалғасады, ел елге жалғасады – дорога с дорогой сходится, народ с народом.
Құрметті қауым…. !
|
жалғасын табатындай, еліміздің
абыройлы азаматтары болуына нәсіп етсін. Достығымыз нығайып, еліміз тыныш болсын, ағайын. Әр отбасына бақ-береке тілеймін!
Қымбатты …!
|
Өмірдің жаңа кезеңіне қадам басып отырсың! Берік бол, абай бол, әр қадамың сәтті болсын. Ата-бабамыз «Ағын су жолын табады, ақ адам оңын табады»,
дегендей, ақ ниет тура жолға әкеледі. Ортаң адал болып, жақсы адамдармен жүздес.
Ақылға құлақ сал, ісіңе адал бол, намысыңды сақтай біл. Деніңе саулық, отбасыңа бақыт тілеймін!
Ағаш тамырымен, адам досымен мықты – дерево крепко корнями, а человек друзьями
Ардақты досым (құрбым)!
|
Бүгін жан досымның туған күні (тойы), той құтты болсын! Жылдар бойы екеуміз дос болып келе жатырмыз. Ағаш тамырымен, адам досымен мықты, деген дана сөзі бар. Адамға, көңілін көтеретін, қиыншылықта жанында болып, арқа сүйер досы болуы керек! Қызықтырымыз бен сырласуымыз бір болсын. Саған өмірдің жақсылығын, отбасының берекесін, еңбегіңнің жетістігін тілеймін! Достығымыз ұзағымен болсын!
Әпкенің үйі кең жайлау – дом сестры раздольное джайляу
Құрметті әпке жан!
|
Жан туысым, ақылшым, ….аман бол, жездемізбен бірге қоса қартайып көп жасаңдар. Үлкендеріміз қараңғыда шырақ болып, суықта жылуын беріп, бізді еркелетіп жүреді. Халқымыз, Әпкенің үйі кең жайлау, деп әпке-жезделерді ерекше бағалаған. Отбасыларың әрдайым бақытқа, ырызыққа толы болсын, кең жайлау көңілдерің көтеріңкі болсын. Бақытты болыңдар!
Ү. Ал, мына мақал-мәтелді пайдаланып, тілек айтып көріңізші:
|
© Кинжикова Ш.Д., 2020
Мына тілдік модельдер бойынша әңгімелесіп көрейік!
Егер Сіз киім дүкенінде болсаңыз …
— Добрый день – қайырлы күн
— Здравствуйте – сәлеметсіз бе
— Вам помочь? — көмектесейін бе (Сізге көмегім қажет пе)? Что бы вы хотели? Что Вам понравилось? – Сізге не ұнады? (ұнатқаныңыз бар ма?) – Сізге не керек еді? (не қалайсыз)?
Вы можете мне помочь? –Сіз маған көмектесе аласыз ба? (Сіз маған көмек бере аласыз ба?)
— Да, спасибо, я хочу подобрать себе платье на вечер – Иә, рахмет маған кешкіге (кешкі тойға) көйлек керек еді (көйлек қысқа емес және жеңі ұзын болуы керек)
— Какое вы хотели бы платье? – қандай көйлек керек еді?
— Вечернее, в пол, с открытым декольте, желательно голубого или синего цвета – көгілдір немесе көк түсті еденге жететіндей (дейін), кең ойылған, жағасыз көйлек керек.
— Как вам этот вариант? — Сізге мына көйлек қалай? Еще могу предложить вот это! – тағы мынаны көрсетейін! (Сізге сосын мынаны ұсынайын)
— Спасибо, я померю оба – рахмет, екеуін де киіп көрейін
— Вам это очень к лицу, другое платье немного полнит, я бы посоветовала первое – міне, мына көйлек Сізге жарасады, ал басқасы Сізді біраз толық көрсетеді, (мына көйлек Сізге жарасып тұр, басқасы Сізді толық етіп көрсететін секілді), (мынау Сізге жарасып тұр, басқа көйлек Сізді сәл толық қып көрсетеді, мен біріншісін алуға кеңес берер едім).
— Спасибо, мне тоже первое по душе – рахмет, маған да бұл көйлек ұнайды (рақмет, маған да бұл көйлек ұнап қалды)
— Сколько стоит платье? – көйлектің бағасы қандай? (көйлектің бағасы қанша?; көйлек қанша тұрады?)
— 18 000 тенге – он сегіз мың теңге тұрады (бағасы он сегіз мың теңге)
— Вы могли бы сделать скидку? – жеңілдік көрсетесіз бе? (жеңілдікпен бересіз бе; жеңілдік жасай аласыз ба?)
— Да, конечно, 1 000 тенге – иә, әрине он мыңға түсірейін (иә, әрине, он мың теңге; әрине, алсаңыз он мыңға берейін)
— Хорошо, я возьму его – жақсы, мен осыны алайын
— Хорошего Вам вечера, приходите еще, буду рада – кеш жақсы өтсін, тағы келіңіз (кешіңіз жақсы өтсін, тағы да келіңіз, куанышты боламын).
— до свидание – сау болыңыз
— до встречи — кездескенше
ТІРЕК СӨЗДЕР
Размер – өлшем
глубокое декольте → кең ойылған
платье декольте → жағасыз көйлек
рукава – жең
сдача мелочью → ұсақ ақшамен қайтарым жасау
сдача с покупки → сатып алу қайтарымы
сдача с теңге → бір теңгеден қайтарым жасау
сдачи нет → қайтарым жоқ
у вас будет сдача с тысячи тенге? → сізде мың теңгеге қайтарым бола ма?
Качество товара — тауар сапасы
Не качественный – сапасыз, (сапалы емес, сапасы жоқ)
Возврат товара — тауарды қайтару
Товар нельзя (можно) возращать – тауарды қайтаруға болмайды (болады)
Товар возврату не подлежит – тауар қайтаруға жатпайды
Товар возвращается – тауар қайтарылады
ІІ.
Здравствуйте, это у вас новое поступление? – Сәлеметсіз бе, Сізде жаңа түскен тауар (киім) бар ма? (жаңадан түскен киім бар ма)? (Сізде жаңа түсім болды ма)
У вас есть визитка? — визиткаңыз бар ма?
У вас есть белая рубашка 42 размера? –Сізде ақ түсті жейде бар ма?, маған 42 (қырық екінші) өлшем керек (Сізде 42- қырық екінші өлшемдегі ақ жейде бар ма?)
Сколько стоит? – қанша тұрады (бағасы қандай)?
У вас есть скидки? – Сізде жеңілдік бар ма?
Сколько стоит со скидкой? – жеңілдікпен қанша тұрады? (жеңілдікпен бағасы қандай болады?)
Когда будет новое поступление? – жаңа түсім қашан болады? (жаңа тауар қашан түседі?, жаңадан тауар қашан келеді?)
В каких цветах представлен этот свитер? – бұл свитердің қандай түстері бар?
Можно померить? – киіп көруге бола ма? (өлшеп көруге бола ма?)
Есть на размер больше/меньше? – бір өлшемге үлкендеу/кішіректеу бар ма? (бір өлшемге үлкені, кішісі бар ма?; үлкен/кіші өлшемі бар ма?)
Во сколько вы закрываетесь? – Сіздер қашан жабыласыздар (қашан жабасыз/жабыласыз)?
У вас можно оплатить картой/наличными? – картамен төлеуге бола ма? (қолма қол ақшамен төлеуге бола ма?)
__________
Я могу вам чем-нибудь помочь? – көмегім керек пе? (көмектесейін бе)?
Какой цвет/размер вас интересует? – Сізге қандай түс (өлшем) керек?
У нас действуют скидки на этот товар –бұл тауарға жеңілдік бар ма?
Вы будете покупать эту футболку/свитер/брюки? – Сіз бұл футболканы (свитерді, шалбарды) сатып аласыз ба?
Спасибо большое за покупку, носите с удовольствием – бізден сатып алғаныңыз үшін рахмет, құтты болсын (игілігіңізге киіңіз)
ТІРЕК СӨЗДЕР
в продажу поступили новые книги → сатуға жаңа киім (кітаптар) түсті
поступить в продажу → сатуға түсу
примерить — киіп көру; өлшеп көру.
ІІІ
Вы можете мне помочь? – көмектесе аласыз ба (көмектесіңізші)
Мне нужно платье – маған көйлек керек еді (маған көйлек керек)
Не короткое и с длинными рукавами – көйлек қысқа болмауы керек және ұзын жеңді болуы керек (көйлек қысқа емес, ұзын жеңді болу керек)
короткие рукава → қысқа жең
платье с длинными рукавами → ұзын жеңді көйлек
рукава платья → көйлектің жеңі
Где мне можно найти варианты и подобрать, померить? — Басқа нұсқасын қайдан табуға болады? (басқасын қайда табуға болады?) Қай жерде киіп көруге болады?
Какие цвета таких платьев у вас имеются? – бұл көйлектің қандай түстері бар? (Сізде мына көйлектердің қандай түстері бар?)
А у вас имеются перчатки? – перчатки (саусақты биялайлар) бар ма?
Цвета только эти? – осы түстер ғана ма? (түстері мыналар ғана ма?)
А есть другие цвета? – ал басқа түстері бар ма?
Мне нужны черные или темно коричневые – маған қара немесе қою қоңыр түсті керек
Где примерочная? — киім өлшейтін орын (киім өлшейтін бөлме) қайда? (қай жерде)?
Ваше зеркало очень маленькое – сіздің айнаңыз өте кішкентай екен (айналарыңыз тым кішкене екен, үлкендеуі бар ма?) Есть побольше? – үлкенірегі бар ма? (үлкен айна бар ма)?
Сейчас скидки есть? – қазір жеңілдіктер бар ма?
Могу я расплатиться картой? – картамен төлем жасай аламын ба? (картамен төлеуге бола ма?, картамен төлей аламын ба?)
А доставка до дома покупок у вас есть? – Сіздерде үйге дейін жеткізу бар ма?
Киім дүкенінде …
Есіңізде болсын:
при покупке новой вещи говорят — жаңа киім сатып алғанда былай дейді:…
өзіңіз киіп, өзіңіз тоздырыңыз (өзің киіп, өзің тоздыр); (игілігіңізге киіңіз)
құтты болсын.
Базарда …
— Добрый день – қайырлы күн!
— Добрый день – қайырлы күн!
— у вас свежие овощи, фрукты? –Сізде жаңа піскен көкөніс, жеміс бар ма? Когда был завоз? – қашан әкелінді? (қашан әкелді; қашан әкелінген)
— Да, конечно, завоз был вчера – иә, кеше ғана әкелді (әкелінген)
— Тогда взвесьте мне, пожалуйста, 5 килограмм картошки, 1 вилок капусты, 3 морковки, 4 свеклы, 1 килограмм яблок, виноград веточку, пучок петрушки и укропа – Онда маған 5(бес) келі картоп, 5 (бес) бас қырыққабат (қырыққабаттың 5 (бес) шоғын); (1 қырыққабат), 3 сәбіз, 4 қызылша, жүзімнен бір үзім (бір үзім жүзім), бір байлам (буда) ақжелкен мен аскөк өлшеңізші (өлшеп беріңізші)
— Петрушки нет – ақжелек (ақжелкен) жоқ
— Тогда положите кинзу веточку – онда күнзе салып беріңізші (салыңызшы)
— Что нибудь еще? – тағы не керек? (тағы не аласыз)?
— Да, немного сухофруктов, грамм 300, сколько все вышло? — тағы 300 (үш жүз) грамм кептірілген жеміс, ал енді бағасы қанша болып шықты? (барлығы қанша болды)
— 4 582 тенге – төрт мың бес жүз сексен екі теңге
— Возьмите — алыңыз
— У вас будет 82 тенге? — сізде сексен екі теңге бар ма? Тогда я вам сдачу 400 тенге – онда мен Сізге төрт жүз теңге қайтарып беремін
— Да, конечно – иә, әрине бар
— Приходите еще, у нас завоз каждый второй день – тағы келіңіз, бізде екі күнде бір жеміс-жидек, көкөніс әкеледі
— Благодарю, обязательно буду у вас отовариваться – рахмет, мен енді Сізде сатып алатын боламын (рахмет, мен енді Сізден сатып аламын)
— До свиданье — сау болыңыз
— До встречи — кездескенше
ТІРЕК СӨЗДЕР
Свежие овощи — жаңа піскен көкөністер
засахаренные фрукты → қантталған жемістер
свежие фрукты → жаңа піскен жемістер
сушеные фрукты → кептірілген жемістер
фрукты, содержащие много каротина → каротині көп жемістер
фрукты еще не доспели → жемістер әлі пісіп жеткен жоқ
фрукты и ягоды → жеміс-жидек
салат с петрушкой → ақжелкен қосылған салат
пучок луку → бір байлам пияз
взвесить груз → жүкті өлшеу
взвесить мешок → қапты өлшеу
кинза — күнзе
сухофрукты — кептірілген жеміс
свежий — балғын; жаңа; жас
свежая продукция → балғын өнім
свежая рыба → жаңа ауланған балық;
свежее молоко → жаңа сауылған сүт
свежее яблоко → жаңа піскен алма
свежие грибы → балауса саңырауқұлақтар
свежие кабачки → балауса кәділер
свежие помидоры → жаңа піскен қызанақтар
свежие посевы → жаңа егін
свежие яблоки → балғын алмалар, жаңа піскен алма
свежий курт → жаңа жасалған құрт
свежий мед → жаңа түскен бал; омартадан жаңа әкелген бал
свежий плод → жасаң жеміс
свежий сорт пива → сыраның жаңа сорты
2) (несоленый, неквашеный) жаңа; жаңа піскен;
свежая капуста → жаңа піскен қырыққабат
свежее мясо → жас мал еті, жаңа сойылған мал еті
свежие огурцы → жаңа піскен қияр
свежие фрукты → жаңа піскен жемістер
свежий хлеб → жаңа піскен нан
помидоры перезрели → қызанақтар өте пісіп кетті
Азық-түлік дүкенінде
Здравствуйте! — сәлеметсіз бе!
Мне нужно масло – маған май керек
Какое масло у вас есть? – қандай май бар? (сізде қандай май бар?)
Откуда это масло/сметана/творог? – бұл май/қаймақ/сүзбе қайдан әкелінді (әкелінген)? (май/қаймақ/сүзбе қай жердікі? )
Масло/сметана/творог свежий? –қаймақ/сүзбе жаңа жасалған (дайындалған) ба?
Сколько стоит 1 кг? – 1/бір кг (килосы) қанша тұрады? 1 кг (килоның) бағасы қандай?
Взвесьте мне пол килограмма, пожалуйста – жарты кило(килі) өлшеңізші (өлшеп беріңізші)
Сколько стоят помидоры? Они откуда? – қызанақ бағасы қандай? (қызанақ қанша тұрады)? (олар қайдан әкелінді/әкелінген?)
Взвесьте мне 6 штук, пожалуйста – маған алтауын өлшеп беріңізші
_________
Я могу вам помочь? – көмегім қажет пе? (Сізге көмегім қажет пе?)
По какой цене вам взвесить огурцы? – Сізге бағасы қандай қияр керек? (бағасы қандай қиярды өлшеп берейін?/өлшейін?)
Сколько огурцов вам взвесить? – қанша қияр керек? (Сізге қанша қияр өлшейін?)
Вам нужен пакет? — Сізге пакет керек пе?
У меня нет сдачи, у вас есть купюра поменьше? — басқа ақшаңыз жоқ па, қайтарып беретін ақшам болмай тұр (жоқ); (менде қайтаратын ақша болмай тұр)
Вам какой нужен хлеб? – Сізге қандай нан керек?
Этот хлеб свежий, его привезли сегодня утром – бүгін әкелінген жаңа піскен нан
Спасибо за покупку — бізден алғаныңыз үшін рахмет (бізден сатып алғаныңыз үшін рахмет).
— Мне нужна рыба – маған балық керек
— Какая? — қандай
— Слабосоленая семга или кета – аз тұздалған ақсерке немесе кета бар ма?
— Есть. Вот тут посмотрите – Бар. Міне, мына жерде қараңыз (міне, мына жерді көріңіз)
— Свежий завоз? – жаңа әкелінген бе?
— Да, только утром нарезали – иә, таңертең ғана тұрадық
— хорошо, я возьму пол килограмма – жарайды, мен жарты килі алайын
Спасибо — рахмет
2.
Тілдік модельдер. Отбасы ішіндегі тілдік модельдер
Ата-анасымен сөйлесу кезіндегі …
Тапсырмалар ретінде: Оқыңыз, аударыңыз, жаттап алыңыз. Сізге бұл пайдалы болады.
Таңғы диалог:
І. просмотр
|
ІІ. Балабақшаға, мектепке, жұмысқа жиналған кезде: қажеттісін жаттап алыңыз.
Балам (қызым), тез киін, қалып қойма (қалып қоямыз, кешігеміз, кешігесің)
Бүгін күн салқын жылы киін. Бүгін күн жылы жеңіл киім ки.
Аспан бұлтты, мүмкін жаңбыр болады. Қолшатыр алуды ұмытпа (қолшатырыңды ал)
Ештеңе ұмытқан жоқсың ба? Бәрін алдың ба?
Жолда мұқият бол. Абайлап жүр (көшеде абай бол)
|
Балалармен төбелеспе, апайды (мұғалімді) тыңда. Шулама. Тәртіп сақта
Сен нешеде келесің?
Мен кешігіп келемін (мен уақытында келемін), (мен ерте келемін)
Сабақтан соң тура үйге кел, бос жүрме. Үй тапсырмасын орында, қар тазала.
Балам, келген соң тамағыңды іш (тамақ іш), сосын жұмысқа кіріс. Балам, үйді жина. (ыдыс-аяқты жу),
(еденді сыпыр).
Что будете кушать на ужин? — кешкі асқа не жейсіңдер? (кешкі асқа не дайындайын, қандай кешкі ас пісірейін)
Вы не голодны? – аш емессіңдер ме? (қарындарың ашқан жоқ па?)
Покушайте, потом отдохните, а после этого принимайтесь за уроки – тамақ ішіп
|
демалыңдар, сосын сабақтарыңа кірісіңдер (тамақ ішіп демалыңдар, сосын сабақ
жасаңдар)
Завтра выходной, надо посмотреть, что идет в кинотеатрах и выбрать фильм, на который пойдем – ертең демалыс, кинотеатрларда қандай фильм бар екен қарап шығайық (ертеңгі демалыс күні кинотеатрларда қандай фильм бар екен қарап барайық)
Еще нужно сделать уборку, купить продукты и постирать школьную форму – үйді тазалап (жинап), азық түлік сатып алу
және мектеп киімін жуу керек (үй жинап, азық-түлік сатып алу және мектеп киімін жуу керек)
Приготовьте вещи на понедельник – дүйсенбіге қажеттісін дайындаңдар (дүйсенбіге заттарды дайындаңдар,
дүйсенбіге (жаңа аптаға) дайындалыңдар) Скажите, какие блюда мне готовить на следующей неделе и я составлю список продуктов, что нужно закупить в магазине
|
дайындайын, сатып алатын азық-түлік тізімін жасауым керек (келесі аптада не пісіремін, айтыңдар, (себебі) мен азық-
түлік тізімін дайындауым керек (азық-түлік сатып алуым керек)
|
Егер Сіз жол сапарда болсаңыз …
Поезда (купеде, көлікте)…
|
***
|
Иә, туыс көп болған жақсы ғой.
***
Мына сөздерге назар аударыңыз:
Бір кәделеріңе жарап қалар …
|
Тақырып п |
Маңызды сөздер росмо |
Маңызды емес, тбіррақ тақырыпты толықтыратын сөздер |
|
Отбасы |
Ата-баба, ұрпақ, ата-ана, әке-шеше, ата, әже, апа, бала, қыз, ұл, немере, шөбере, туыстар, туысқандар, аға, іні, бауыр, қарындас, сіңлі, әпке, әйел, күйеу, жұбай, келін, күйеу бала, жиен, жеңге, отбасы, … |
Ағайындар, тек, балдыз,қайын сіңлі,қайын аға, қайын апа,қайын бике,қайын ата, қайын ене, шөпшек, нағашы жұрт, құда, құдағи, құдашалар, бажа, абысын, бөле, … |
Ауа райына қатысты сөздер …
|
Зат есім |
Сын есім |
Үстеу |
Етістік |
|
Ауа райы, күн, аспан, бұлт, жел, қар, жауын, жаңбыр, мұз, бұршақ, дауыл, тұман, шаң, жауын- шашын, аяз, ауа, уақыт… |
Жақсы, жиі, сирек, жылы, салқын, суық, әлі, ашық, шуақты күн, жылы, суық, салқын, желді, тұманды, пбұлртты,ос жаңбырлы, құ-былмалы, аязды, ыстық, шаңды, қатты, қалың, таулы, биік, аласа, алыс, жақын, ерте, кеш, таңғы, кешкі, түнгі, ұзақ, қысқа… |
Таңертең, кешке, күндіз, түнде, мүмкін, бүгін, ертең, өткенде, келешекте, жазда, мқыстао, т көктемде, күзде, жылда, аптада, тәулік бойы, күнде, күн сайын, айдың ортасы, жылдың басы, аптаның соңы… |
Болды, болады, болған жоқ, жауды, жауған жоқ, жауады, құйып тұр, әкеледі, суытады, ржылынады, қаптайды, бұрқайды… |
АДАМ ТАҚЫРЫБЫ БОЙЫНША …
|
Зат есім |
Сын есім |
Үстеу |
Етістік |
|
Адам, сәби, кәрілік, намыс, жас, балалық, ұрпақ, туыс, ұл, қыз, мінез, азамат, достық, ұят, өмір, өлім, бақыт, дене, тырнақ, шаш, ми, тіс, пауызр, тіл, бет, мойын, тамақ, арқа, іш, көз, бас, қол, жүрек, кеуде, аяқ, мүше, құрдас, замандас, |
Адал, ақылды, білімді, ойшыл, тәртіпті, сенімді, сыпайы, мейірімді, сабырлы, ересек, жас, кәрі, осм |
Туғаннан, бұрыннан …
отр |
Болды, тұрды, өмір сүрді, бітірді, аяқтады, тұрады, тұрып жатыр … |
ҮЙ-ПӘТЕР ТАҚЫРЫБЫ …
|
Зат есім |
Сын есім |
Үстеу |
Етістік |
|
Үй, пәтер, бөлме, киіз үй, қазыналық үй, жер үй, жарық, жұмсақ, жайлы, ескі, төбе, қабырға, еден, есік, терезе, кілем, зат, түс, төсек орын, сурет, шамп, р қонақ, көрші, сөре, сағат, жиһаз, ыдыс аяқ, сабын, пышақ, қасық, ұйықтайтын бөлме, жуынатын бөлме, шатыр, босаға, шаңырақ, |
Кең, туғаннан, бұрыннан, аласа, биік, көп қабатты,
ос |
Алыста, жанында, үстінде, қасында, аулада,…
мот |
Тұру, туу, туылған, тұрып жатыр, тұрамын, тұрасың, тұрады, тұрасыз, тұрамыз р… |
|
просмотр
Үй ішінде (сөйлеу моделдері)
|
Сұрақтар |
Жауаптар |
Қосымша сөздер |
Еске ртул ер |
|
Үйде кім бар? (үйде біреу бар ма?) |
Мен үйдемін |
Іс-сапарда |
|
|
Ты дома – сен үйдесің бе? |
Иә, мен үйдемін |
|
|
|
Ты когда пришел? – қашан келдің? п |
Я пришел рано — Мен ерте келдім росм |
Поздно – кеш, не давно – жуырда, боағанта, р утром – таңертең, күндіз |
|
|
Ты когда придешь? – қашан келесің? |
Приду поздно — Мен кеш келемін |
|
|
|
Как дела? (учеба, работа, занятия, уроки) — Қалың (оқу, жұмыс, сабақ) қалай? |
Все хорошо — Бәрі жақсы |
Как прежде – бұрынғыдай, По плану – жоспар бойынша, ойдағыдай |
|
|
День прошел |
Да, все |
Ойдағыдай, |
|
|
хорошо — Күн жақсы өтті ме? |
удачно — Иә, сәтті болды |
жақсы |
|
|
Ты сделал уроки – сабақ жасадың ба? |
Сделал – жасадым, еще не сделал – әлі жасаған жоқпын Сделаю – жасаймын |
Сейчас — қазір Еще — әлі |
|
|
Ты свободен – қолың бос па (уақытың бар ма)? |
Я свободен – қолым бос |
уақытым бар, уақытым жоқ, бос емеспін |
|
|
Помогипмнер– маған көмектесші |
оЛадсно м– жарайды |
отр |
|
|
Что надо сделать – не істеу керек? |
Помой посуду – ыдысты жу |
Помыть пол — еденді жуу, Убрать в доме – үйді жинау керек |
|
|
Купи хлеб (продукты) – нан, азық-түлік сатып алшы |
|
|
|
|
Вымой руки — қолыңды жу |
|
|
|
|
Садись к столу |
|
|
|
|
– дастарханға кел, (тамаққа, асқа кел) |
|
|
|
|
Продолжи самостоятельно. .. |
|
|
|
Жұмыста
|
Какое расписание на сегодня? – бүгінгі кесте қандай?
Сегодня тема урока …. – бүгінгі сабақ тақырыбы …
Кто готов отвечать? – кім жауап беруге дайын? (кім жауап береді)
Запишите домашнее задание и/или темы на самостоятельное обучение – үй
тапсырмасын (жеке оқу тақырыбын/өзі оқитын тақырыпты) жазып алыңдар)
Кто отсутствует сегодня? – бүгін кім жоқ (бүгін сабақта кім жоқ)
По какой причине отсутствовал(а) вчера? – кеше не себептен болған жоқсың? (қай себептен сабақты босаттың, кеше неге болған жоқсың)
Почему не подготовили материал к сегодняшнему уроку? – Бүгінгі сабаққа неге материал дайындаған
жоқсыңдар(жоқсың)? Неге бүгінгі сабақ материалын дайындаған жоқсыңдар (жоқсыз/жоқсың)
|
Запишите список литературы и термины по данной теме – әдебиет тізімін және осы тақырып терминдерін жазып алыңдар
(әдебиет тізімін және тақырып бойынша терминдер жазып алыңдар)
Кто ваш куратор? – кураторларың кім?
Какие иностранные языки знаете и/или изучаете? – қай шет тілін білесіз /үйреніп жатырсың/сың
Дүкенде:
|
Сәлеметсіз бе! Нан (…) бар ма? Бағасы қандай? (неше теңге тұрады?) Бір нан, екі айран (…) беріңізші Қаймақ қай жердікі? (қай жерден)? (қай жердің майы, сүті …)? Баянауылдың қымызы ма? Қашпанрәкоелесді? Жарайды онда ертең келемін. Бұл үй сүті ме? Сиыр еті бар ма? (өзіңіз жалғастырыңыз — продолжите самостоятельно…. ) |
Май — масло |
|
Пияз – лук |
|
|
Қант — сахар |
|
|
Сүт — молоко |
|
|
Кәмпит — конфеты |
|
|
Айран — кефир |
|
|
Ет — мясо |
|
|
Шай – чай (произносим ммяогче)тр |
|
|
Шырын – сок |
|
|
Қаймақ – сметана |
|
|
|
Жидек — ягоды |
Көлікте, автобус, трамвайда… Кешіріңіз, билеттің бағасы қандай? Бағасы өзгерген жоқ па?
Автобус №3 мектепке (базарға, орталық кітапханаға …) бара ма?
|
Мектепке (…)қай автобус, трамвай барады? Қай аялдамада түсемін?
Неше аялдама қалды?
Сіз, қазір түсесіз бе? Қай аялдамада түсесіз?
Қазір түсесіз бе? Мен қазір түсемін
Театрға (…) дейін неше аялдама қалды? Қай аялдамада түсемін?
Кешіріңіз, мына автобус(трамвай) қай жаққа барады екен?
Мына автобуспен театрға жете аламын ба? (жетемін бе)?
Театрға дейін қай автобус барады? Рахмет, жолыңыз болсын.
Егер басқа қалаға (ауылға…) барсаңыз …
|
Кездесуде |
При встрече |
|
Қайырлы таң прос |
Доброе утро мотр |
|
Қайырлы күн |
Добрый день |
|
Қайырлы кеш |
Добрый вечер |
|
Сәлем |
привет |
|
Сәлеметсің (сіз) бе |
здравствуй (те) |
|
Қашан келдің? |
когда приехал? |
|
Қайда орналастың? |
где устроился? |
|
Қайда тоқтадың? |
где остановился? |
|
Осында көп боласың ба? |
надолго приехал |
|
Неше күн боласың? |
сколько дней пробудешь? |
Қонақ үй туралы сұрау – спросить о гостинице
|
Кешіріңіз, жақын жерде қонақ үй бар ма? |
Извините, поблизости есть гостиница? |
|
Қонақ үйге қалай жетуге болады? |
Как дойти до гостиницы? |
|
Қонақ үйге дейін алыс па? |
До гостиницы далеко? |
Қонақ үйде
|
Кешірпіңіз,рбосоорсын бар ма? |
мИзвоиниттер, есть свободные места? |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бір тәулік үшін бағасы қандай?… |
За сутки какая цена? … |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Люкс, жартылай люкс бағасы қандай? |
Какая цена за люкс, полулюкс но?
Тілдік модельдер. Отбасы ішіндегі тілдік модельдер Ата-анасымен сөйлесу кезіндегі … Тапсырмалар ретінде: Оқыңыз, аударыңыз, жаттап алыңыз. Сізге бұл пайдалы болады. Таңғы диалог: І. просмотр просмотр ІІ. Балабақшаға, мектепке, жұмысқа жиналған кезде: қажеттісін жаттап алыңыз. Балам (қызым), тез киін, қалып қойма (қалып қоямыз, кешігеміз, кешігесің) Бүгін күн салқын жылы киін. Бүгін күн жылы жеңіл киім ки. Аспан бұлтты, мүмкін жаңбыр болады. Қолшатыр алуды ұмытпа (қолшатырыңды ал) Ештеңе ұмытқан жоқсың ба? Бәрін алдың ба? Жолда мұқият бол. Абайлап жүр (көшеде абай бол) просмотр Балалармен төбелеспе, апайды (мұғалімді) тыңда. Шулама. Тәртіп сақта Сен нешеде келесің? Мен кешігіп келемін (мен уақытында келемін), (мен ерте келемін) Сабақтан соң тура үйге кел, бос жүрме. Үй тапсырмасын орында, қар тазала. Балам, келген соң тамағыңды іш (тамақ іш), сосын жұмысқа кіріс. Балам, үйді жина. (ыдыс-аяқты жу), (еденді сыпыр). Что будете кушать на ужин? — кешкі асқа не жейсіңдер? (кешкі асқа не дайындайын, қандай кешкі ас пісірейін) Вы не голодны? – аш емессіңдер ме? (қарындарың ашқан жоқ па?) Покушайте, потом отдохните, а после этого принимайтесь за уроки – тамақ ішіп просмотр демалыңдар, сосын сабақтарыңа кірісіңдер (тамақ ішіп демалыңдар, сосын сабақ жасаңдар) Завтра выходной, надо посмотреть, что идет в кинотеатрах и выбрать фильм, на который пойдем – ертең демалыс, кинотеатрларда қандай фильм бар екен қарап шығайық (ертеңгі демалыс күні кинотеатрларда қандай фильм бар екен қарап барайық) Еще нужно сделать уборку, купить продукты и постирать школьную форму – үйді тазалап (жинап), азық түлік сатып алу және мектеп киімін жуу керек (үй жинап, азық-түлік сатып алу және мектеп киімін жуу керек) Приготовьте вещи на понедельник – дүйсенбіге қажеттісін дайындаңдар (дүйсенбіге заттарды дайындаңдар, дүйсенбіге (жаңа аптаға) дайындалыңдар) Скажите, какие блюда мне готовить на следующей неделе и я составлю список продуктов, что нужно закупить в магазине просмотр дайындайын, сатып алатын азық-түлік тізімін жасауым керек (келесі аптада не пісіремін, айтыңдар, (себебі) мен азық- түлік тізімін дайындауым керек (азық-түлік сатып алуым керек) просмотр Егер Сіз жол сапарда болсаңыз … Поезда (купеде, көлікте)… просмотр *** просмотр Иә, туыс көп болған жақсы ғой. *** Мына сөздерге назар аударыңыз: Бір кәделеріңе жарап қалар … Тақырып п Маңызды сөздер росмо Маңызды емес, тбіррақ тақырыпты толықтыратын сөздер Отбасы Ата-баба, ұрпақ, ата-ана, әке-шеше, ата, әже, апа, бала, қыз, ұл, немере, шөбере, туыстар, туысқандар, аға, іні, бауыр, қарындас, сіңлі, әпке, әйел, күйеу, жұбай, келін, күйеу бала, жиен, жеңге, отбасы, … Ағайындар, тек, балдыз,қайын сіңлі,қайын аға, қайын апа,қайын бике,қайын ата, қайын ене, шөпшек, нағашы жұрт, құда, құдағи, құдашалар, бажа, абысын, бөле, … Ауа райына қатысты сөздер … Зат есім Сын есім Үстеу Етістік Ауа райы, күн, аспан, бұлт, жел, қар, жауын, жаңбыр, мұз, бұршақ, дауыл, тұман, шаң, жауын- шашын, аяз, ауа, уақыт… Жақсы, жиі, сирек, жылы, салқын, суық, әлі, ашық, шуақты күн, жылы, суық, салқын, желді, тұманды, пбұлртты,ос жаңбырлы, құ-былмалы, аязды, ыстық, шаңды, қатты, қалың, таулы, биік, аласа, алыс, жақын, ерте, кеш, таңғы, кешкі, түнгі, ұзақ, қысқа… Таңертең, кешке, күндіз, түнде, мүмкін, бүгін, ертең, өткенде, келешекте, жазда, мқыстао, т көктемде, күзде, жылда, аптада, тәулік бойы, күнде, күн сайын, айдың ортасы, жылдың басы, аптаның соңы… Болды, болады, болған жоқ, жауды, жауған жоқ, жауады, құйып тұр, әкеледі, суытады, ржылынады, қаптайды, бұрқайды… АДАМ ТАҚЫРЫБЫ БОЙЫНША … Зат есім Сын есім Үстеу Етістік Адам, сәби, кәрілік, намыс, жас, балалық, ұрпақ, туыс, ұл, қыз, мінез, азамат, достық, ұят, өмір, өлім, бақыт, дене, тырнақ, шаш, ми, тіс, пауызр, тіл, бет, мойын, тамақ, арқа, іш, көз, бас, қол, жүрек, кеуде, аяқ, мүше, құрдас, замандас, Адал, ақылды, білімді, ойшыл, тәртіпті, сенімді, сыпайы, мейірімді, сабырлы, ересек, жас, кәрі, осм Туғаннан, бұрыннан … отр Болды, тұрды, өмір сүрді, бітірді, аяқтады, тұрады, тұрып жатыр … ҮЙ-ПӘТЕР ТАҚЫРЫБЫ … Зат есім Сын есім Үстеу Етістік Үй, пәтер, бөлме, киіз үй, қазыналық үй, жер үй, жарық, жұмсақ, жайлы, ескі, төбе, қабырға, еден, есік, терезе, кілем, зат, түс, төсек орын, сурет, шамп, р қонақ, көрші, сөре, сағат, жиһаз, ыдыс аяқ, сабын, пышақ, қасық, ұйықтайтын бөлме, жуынатын бөлме, шатыр, босаға, шаңырақ, Кең, туғаннан, бұрыннан, аласа, биік, көп қабатты, ос Алыста, жанында, үстінде, қасында, аулада,… мот Тұру, туу, туылған, тұрып жатыр, тұрамын, тұрасың, тұрады, тұрасыз, тұрамыз р… Қандай? Қайда? (мекенжай) Не бар? Үй жанында не бар? жаңа … көшесінде терезе дүкен ескі …қаласында есік мектеп жылы …ауылында қонақ бөлмесі базар суық …кентінде асүй аула кең жергілікті жерде ұйықтайтын бөлме емхана көп қабатты жуынатын бөлме асхана жер үй шаштараз әдемі аялдама жайлы биік аласа …бөлмелі пәтер алыс просмотр Үй ішінде (сөйлеу моделдері) Сұрақтар Жауаптар Қосымша сөздер Еске ртул ер Үйде кім бар? (үйде біреу бар ма?) Мен үйдемін Іс-сапарда Ты дома – сен үйдесің бе? Иә, мен үйдемін Ты когда пришел? – қашан келдің? п Я пришел рано — Мен ерте келдім росм Поздно – кеш, не давно – жуырда, боағанта, р утром – таңертең, күндіз Ты когда придешь? – қашан келесің? Приду поздно — Мен кеш келемін Как дела? (учеба, работа, занятия, уроки) — Қалың (оқу, жұмыс, сабақ) қалай? Все хорошо — Бәрі жақсы Как прежде – бұрынғыдай, По плану – жоспар бойынша, ойдағыдай День прошел Да, все Ойдағыдай, хорошо — Күн жақсы өтті ме? удачно — Иә, сәтті болды жақсы Ты сделал уроки – сабақ жасадың ба? Сделал – жасадым, еще не сделал – әлі жасаған жоқпын Сделаю – жасаймын Сейчас — қазір Еще — әлі Ты свободен – қолың бос па (уақытың бар ма)? Я свободен – қолым бос уақытым бар, уақытым жоқ, бос емеспін Помогипмнер– маған көмектесші оЛадсно м– жарайды отр Что надо сделать – не істеу керек? Помой посуду – ыдысты жу Помыть пол — еденді жуу, Убрать в доме – үйді жинау керек Купи хлеб (продукты) – нан, азық-түлік сатып алшы Вымой руки — қолыңды жу Садись к столу – дастарханға кел, (тамаққа, асқа кел) Продолжи самостоятельно. .. Жұмыста просмотр Какое расписание на сегодня? – бүгінгі кесте қандай? Сегодня тема урока …. – бүгінгі сабақ тақырыбы … Кто готов отвечать? – кім жауап беруге дайын? (кім жауап береді) Запишите домашнее задание и/или темы на самостоятельное обучение – үй тапсырмасын (жеке оқу тақырыбын/өзі оқитын тақырыпты) жазып алыңдар) Кто отсутствует сегодня? – бүгін кім жоқ (бүгін сабақта кім жоқ) По какой причине отсутствовал(а) вчера? – кеше не себептен болған жоқсың? (қай себептен сабақты босаттың, кеше неге болған жоқсың) Почему не подготовили материал к сегодняшнему уроку? – Бүгінгі сабаққа неге материал дайындаған жоқсыңдар(жоқсың)? Неге бүгінгі сабақ материалын дайындаған жоқсыңдар (жоқсыз/жоқсың) просмотр Запишите список литературы и термины по данной теме – әдебиет тізімін және осы тақырып терминдерін жазып алыңдар (әдебиет тізімін және тақырып бойынша терминдер жазып алыңдар) Кто ваш куратор? – кураторларың кім? Какие иностранные языки знаете и/или изучаете? – қай шет тілін білесіз /үйреніп жатырсың/сың Дүкенде: Сәлеметсіз бе! Нан (…) бар ма? Бағасы қандай? (неше теңге тұрады?) Бір нан, екі айран (…) беріңізші Қаймақ қай жердікі? (қай жерден)? (қай жердің майы, сүті …)? Баянауылдың қымызы ма? Қашпанрәкоелесді? Жарайды онда ертең келемін. Бұл үй сүті ме? Сиыр еті бар ма? (өзіңіз жалғастырыңыз — продолжите самостоятельно…. ) Май — масло Пияз – лук Қант — сахар Сүт — молоко Кәмпит — конфеты Айран — кефир Ет — мясо Шай – чай (произносим ммяогче)тр Шырын – сок Қаймақ – сметана Жидек — ягоды Көлікте, автобус, трамвайда… Кешіріңіз, билеттің бағасы қандай? Бағасы өзгерген жоқ па? Автобус №3 мектепке (базарға, орталық кітапханаға …) бара ма? просмотр Мектепке (…)қай автобус, трамвай барады? Қай аялдамада түсемін? Неше аялдама қалды? Сіз, қазір түсесіз бе? Қай аялдамада түсесіз? Қазір түсесіз бе? Мен қазір түсемін Театрға (…) дейін неше аялдама қалды? Қай аялдамада түсемін? Кешіріңіз, мына автобус(трамвай) қай жаққа барады екен? Мына автобуспен театрға жете аламын ба? (жетемін бе)? Театрға дейін қай автобус барады? Рахмет, жолыңыз болсын. Егер басқа қалаға (ауылға…) барсаңыз … Кездесуде При встрече Қайырлы таң прос Доброе утро мотр Қайырлы күн Добрый день Қайырлы кеш Добрый вечер Сәлем привет Сәлеметсің (сіз) бе здравствуй (те) Қашан келдің? когда приехал? Қайда орналастың? где устроился? Қайда тоқтадың? где остановился? Осында көп боласың ба? надолго приехал Неше күн боласың? сколько дней пробудешь? Қонақ үй туралы сұрау – спросить о гостинице Кешіріңіз, жақын жерде қонақ үй бар ма? Извините, поблизости есть гостиница? Қонақ үйге қалай жетуге болады? Как дойти до гостиницы? Қонақ үйге дейін алыс па? До гостиницы далеко? Қонақ үйде Кешірпіңіз,рбосоорсын бар ма? мИзвоиниттер, есть свободные места? Бір тәулік үшін бағасы қандай?… За сутки какая цена? … Люкс, жартылай люкс бағасы қандай? Какая цена за люкс, полулюкс номера? Бөлмеде телефон, wi-fi бар ма? в комнате есть телефон, wi-fi? Тамақ ішетін жер, (кафе, асхана) жақын ба? (алыс па) где поблизости можно перекусить (кафе, столовая (далеко)? Кафеде Сізде салқын сусын (шырын) бар ма? У вас есть холодные напитки (соки) Бағасы қандай? Какая цена? Неше теңге тұрады? Сколько тенге стоит? Ал, ыстық тамақтан (астан) не бар? А что у вас на горячее? Қандай салаттар бар ма? про Какие есть салаты? смотр Мәзірмен таныстым, енді тапсырыс алыңызшы С меню теперь примите заказ Біріншіге кеспе, екіншіге ұлттық тағамнан, ал десертке не бар? На первое кеспе, на второе из национальных блюд, а что у вас на десерт? Рахмет спасибо Өте дәмді, маған ұнады. Есеп әкеліңізші, рахмет очень вкусно, мне понравилось. Спасибо, принесите счет Көл (өзен) жағасында Кешіріңіз мына жер (осында, мұнда, осы жерде) бос па? Извините, здесь свободно? Құм ыстық екен песок оказывается горячий Құм ысып кетіпті, керемет отлично, песок нагрелся Катамаран, қайықтар қай жақта екен? Вы незнаете где катамараны, лодки? Көрсетіп жіберіңізші (көрсептіңірзші)ос покажите мпоожалтуйрста Бір сағат үшін бағасы қандай? Какая цена за один час? Экскурсия жиі бола ма? Экскурсия часто бывает? Ертең қайда барамыз завтра куда пойдем? «Кемпір тасқа» барамыз ба? Мы пойдем на «Кемпір тас?» ІІІ. Сіздің мәліметіңізге – к Вашему сведению: Есіңізде болсын! В казахском языке нет предлогов, их заменяют окончания. К примеру: Значение русских предлогов в, на — да/де; та/те та/те – после: глухих согласных и звонких б, в, г, д: да/де – после: гласных, сонорных и звонких согласных Вопросы: қайда – где?, қашан — когда? прос Обознача ют: Место, местораспо ложение, период (временное мсоотноошетн ие) Үйде (дома), отбасында, демалыста, Жазда (летом) р Значение русских предлого предлогов в, на — қа/ке; ға/ге қа/ке – после: глухих согласных и звонких б, в, г, д: ға/ге – после: гласных, сонорных и звонких согласных Вопрос ы: қайда – куда?, қашан — когда? Обозна- чают: Движе- ние, направ- ление, цель Үйге (дома), қалаға, демалыс қа, сүтке Значенипе р русских предлогов из, от, с — тан/тен; нан/нен; дан/ден. тан/тен – после: глухих согласных и звонких б, в, г, д: нан/нен – после: сонорных м, н, ң, дан/ден – после: гласных, звонких и л, согласных оВсопрмос ы: қайдан – куда?, қашан- нан – с каких пор (с какого време- ни) ? неден? – из чего? оОтбозрна— чают: сравнение, исходный пункт действия и движения, начало действия, материал из которого сделан Үйден (из дома), қаладан (из города, қаңтарда н (с января), сүттен (из молока) ІҮ. Тілектер: Айтып үйреніңіз… Мақал-мәтелдетіп тілек айтыңыз, сонда тілегіңіз мәнді де сәнді болады! Әркімнің өзі шығар биігі бар – у каждого человека есть своя высота. Құрметті … ! просмотр Сізді (сені) туған күніңмен (мерекемен) құттықтаймын. Әркімнің өзі шығар биігі бар, дегендей денсаулық тілеймін. Бақытты болыңыз! Дорогой(ая) … ! У каждого человека есть своя высота и я желаю Вам (тебе) достичь ее. Будьте счастливы! Адам бір-біріне қонақ – в жизни человек человеку гость. Қадірлі досым … ! Адам бір-біріне қонақ, дейді қазақ мақалы. Сондықтан достығымыз жарасқан, ниетіміз дұрыс болсын! Өмірдің әр сәттерінен ұрынбай өтіп, бақытқа бөленейік! просмотр В жизни человек человеку гость, гласит казахская пословица. И я желаю крепкой дружбы и чистоты помыслов. Всем достичь счастья и пройти все испытания не уронив достоинства! Төле би: «Ұлың өссе ұрпағың болар! Қызың өссе туыстарың болар» — Сын вырастет потомки будут, дочь вырастет родственники будут». Құрметті ! просмотр Великий мудрец Төле би сказал: «Сын вырастет – потомки будут, дочь вырастет – родственники будут» потому желаю всем нам достойных потомков. Пусть радуют нас своими достижениями, чтобы мы наслаждались полнотой жизни ведь общая радость сближает и укрепляет основы родства. Пусть дастархан будет всегда накрыт для тоя! Алыс жол атты сынайды, — Дальняя дорога испытание коню, Ауыр жол ерді сынайды тяжкий путь испытание джигиту. Аса құрметті… ! просмотр Бүгін біз ардықты аға…, (асыл әке, жан туыс, адал дос (атын атау) құрметтеп отырмыз. Мерей тойыңыз құтты болсын! Сізді ел еңбекқор тұлға ретінде біледі, көп жылдар бойы адал еңбегіңізбен сый- құрметке бөленіп отырсыз. Алыс жол атты сынайды, ауыр жол ерді сынайды, демекші, өмірдің талай сынағынан өтіп, абыройлы жан ретінде танымалсыз. Жастарымызға үлгі ретінде ақыл- кеңесіңізші болып отырсыз. Ізіңізді басып талай маман өсті, Сізге ….аға (аты) денсаулық, бақ-береке тілеймін. Жол жолға жалғасады, ел елге жалғасады – дорога с дорогой сходится, народ с народом. Құрметті қауым…. ! просмотр жалғасын табатындай, еліміздің абыройлы азаматтары болуына нәсіп етсін. Достығымыз нығайып, еліміз тыныш болсын, ағайын. Әр отбасына бақ-береке тілеймін! Қымбатты …! просмотр Өмірдің жаңа кезеңіне қадам басып отырсың! Берік бол, абай бол, әр қадамың сәтті болсын. Ата-бабамыз «Ағын су жолын табады, ақ адам оңын табады», дегендей, ақ ниет тура жолға әкеледі. Ортаң адал болып, жақсы адамдармен жүздес. Ақылға құлақ сал, ісіңе адал бол, намысыңды сақтай біл. Деніңе саулық, отбасыңа бақыт тілеймін! Ағаш тамырымен, адам досымен мықты – дерево крепко корнями, а человек друзьями Ардақты досым (құрбым)! просмотр Бүгін жан досымның туған күні (тойы), той құтты болсын! Жылдар бойы екеуміз дос болып келе жатырмыз. Ағаш тамырымен, адам досымен мықты, деген дана сөзі бар. Адамға, көңілін көтеретін, қиыншылықта жанында болып, арқа сүйер досы болуы керек! Қызықтырымыз бен сырласуымыз бір болсын. Саған өмірдің жақсылығын, отбасының берекесін, еңбегіңнің жетістігін тілеймін! Достығымыз ұзағымен болсын! Әпкенің үйі кең жайлау – дом сестры раздольное джайляу Құрметті әпке жан! просмотр Жан туысым, ақылшым, ….аман бол, жездемізбен бірге қоса қартайып көп жасаңдар. Үлкендеріміз қараңғыда шырақ болып, суықта жылуын беріп, бізді еркелетіп жүреді. Халқымыз, Әпкенің үйі кең жайлау, деп әпке-жезделерді ерекше бағалаған. Отбасыларың әрдайым бақытқа, ырызыққа толы болсын, кең жайлау көңілдерің көтеріңкі болсын. Бақытты болыңдар! Ү. Ал, мына мақал-мәтелді пайдаланып, тілек айтып көріңізші: просмотр © Кинжикова Ш.Д., 2020 |
