«Ауа райы» тақырыбын жалғастырамыз…
Мына сұрақтарға жауап беріп көрейік — попробуйем ответить на данные вопросы:
Бүгін ауа райы қандай? Аспанда бұлт бар ма? Жауын бар ма? Бүгін қар болды ма?
Күн ашық па?
Бүгін жел бар ма?
Аспан ашық па?
Жаңбыр бола ма?
Аударыңыз — Переведите
На Иртыше лед.
Сегодня небо ясное.
Вчера был дождь.
На небе нет туч.
Завтра будет ветер.
Жақсы, ал енді мына ақпаратқа назар аударыңыз. Қазақ тілінде предлог жоқ, бірақ септік жалғауларымыз олардың функциясын атақарады деуге болады. Септіктерді кейіннен өтеміз. Әзірше, мен Сіздерге жиі кездесетін жалғауларға тоқтала кетемін.
Грамматика дәптеріңізге жазып алыңыз:
Жалғаулар — (окончания): да/де; та/те; нда/нде.
— да / — де — дауысты дыбыстардан соң, ұян (з,ж) және тәуелдік жалғаудың 1 (ым/ім/м) және 2 (ың/ің/ң) жағынан кейін — после гласных, сонорных и звонких (з, ж).
— та / — те — — қатаң және(б, в, г, д ) — ұян дыбыстарынан соң.
— нда / — нде — тәуелдік жалғаудың 3 ж. (сы/сі/ы/і) — окончаний 3л.тәуелдік жалғау/окончаний формы принадлежности) — (сы/сі/ы/і).
Мынадай маңызы бар — имеют значение: в, на, у — орыс тіліндегі предлогтардың — (значение русских предлогов — (в, на, у).
Сұрақтары-вопросы: қайда? — где?/ қашан? — когда?/ нешеде? — во сколько?/кімде? — у кого?
Мынаны білдіреді — обозначают:
- Мекенжайдыс, яғни жер, орын, орналасқан жерді
Уақытты-время, мезгілді-период,статиканы білдіреді,яғни «болу» деген ұғымды.Обозначает адрес, место, время, статику т.е. в значении «быть», «находиться»).
Мысалы: қалада , ауылда , сағат үште , қыста, Желтоқсан көшесінде т.б.
Тапсырма: мына сөздерді аударып сөйлем құрастырыңыз — переведите, составьте прдложения с данными словами: у моего сына, у моей дочери, у твоих родителей, в 2 часа, у него на работе, у вашего отца, в твоей семье, в нашем городе, на уроке, на небе, на земле, на улице Абая, в городе Алматы, у моих детей (әрі қарай өзіңіз көріңіз — дальше сами продолжите)…
Үй тапсырмасы: ANA TILI мобильдік қосымша бойынша Ауа райы тақырыбындағы тапсырмаларды орындап балл жинаңыз — по мобильному приложению ANA TILI выполняте задания по теме Ауа райы и набирате баллы.
